İçtihatlar tarihsel mi?

- İmam Şafii ve Malik büluğ çağına gelmemiş kızın cebren evlendirme yetkisini babaya verir. Ebu Hanife vermez. İmam Şafiî'ye göre dul kadın bulûğ çağına gelmemiş olsa da hüküm aynıdır. Bir kadın buluğ çağına gelmeden nasıl dul kalabilir?
- İmam Malik ve Şafii buluğ çağına gelmiş bir kızı zorla evlendirme yetkisi vermiştir babaya. Bu Şafilik ve Malikilikte meşrulaştırılır. Geçenlerde 9 yaşında kızın zorla evlendirildiği haberi vardı babası Şafiiyse zorla evlendirmiştir o halde meşru mudur?
- Bu hüküm 1400 yıl öncenin şartları göz önüne alınarak verilmiştir dense tarihselcilik olmaz mı?
- Bugün için geçerli olmasa dahi imam Şafiye bakılarak tarihte nice kız zorla da evlendirilmiştir Din-i mübin iyi ve kötüyü temyiz eden dindir bunlar Allah’a ve resulüne dayanarak nasıl bu hükümleri verebilir?

Değerli kardeşimiz,

Müçtehitlerin içtihat ve yorumlarında elbette yaşadıkları tarih ve coğrafyanın katkısı ve etkisi vardır.

Bugün İslami hükmü açıklama (fetva verme) durumunda olanlar bu gerçeği atlarsa önemli problemlere sebep olurlar, şeriatın maksadına ters düşebilirler.

Hz. Peygamber (asm) Efendimiz bir vazife ile Hz. Ali’yi bir yere gönderiyor, o da gitmeden soruyor:

- Talimatınızı mühürdeki nakış ve ifade gibi mi (aynen mi) uygulayacağım yoksa “Gören (sahada olan), görmeyen (orada olmayan) gibi olmaz.” kuralına göre mi uygulama yapayım.

- “Gören görmeyen gibi olmaz” kuralına uy.

Böyle buyuruyor Efendimiz (asm).

Bu hadise göre âlimler, bulundukları zaman ve zeminde farklı şeriat getirecek değiller elbette, ama şeriatı, maksadını da göz önüne alarak açıklayacak ve uygulanmasını sağlayacaklar. Bunu yaparken de yine Peygamber Efendimizin (asm) uygulamasını esas alacaklardır. Örneğin, “Efendimiz, kızın rızası olmadan babası tarafından evlendirilmesini uygun görmemiş.” (Ebu Davud, Nikah, 25) ve "Açıkça izin alınmadan dul kadın, rızası anlaşılmadan bekâr kız evlendirilemez." buyurmuştur. (Buhârî, Nikâh, 40)

İslam Devleti bunu esas alarak kanun yapabilir. Nitekim Osmanlı Aile Kanunu (md. 8) evlenecek kızın veya kadının rızası olmadan nikâh yapılamayacağını kabul eden Hanefî içtihadını kanunlaştırmıştır.

Şeriatla idare edilen Osmanlı devleti, yaklaşık yüz yıl önce, hem küçüklerin evlendirilmesini yasaklamış hem de evlenme yaşına gelmiş gençlerin velileri istemese de evlenebileceklerini ve akdi bizzat yapabileceklerini kabul etmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet