Hz. Ali'nin hanımları ve çocukları hakkında bilgi verir misiniz? Hz. Ali (ra)'nin üç oğlu mu vardı; Hasan, Hüseyin ve Muhsin? Peki Muhsin neden tarihte hiç önümüze çıkmıyor?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Ali (ra)'nin oğlu Muhsin (veya Muhassin) çok küçük yaşta vefat etmiştir. Ayrıca Hz. Ali (ra)'nin Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'den başka bir çok çocuğu vardır.

Hz. Ali, Haşîmoğullarındandır. Hz. Peygamber (sav)'in amcası Ebû Tâlib'in oğludur. Onun hanımları ve bunlardan olan çocuklarını şöyle tespit etmek mümkündür:

1) Hz. Fâtıma: Hz. Peygamber (s.a.v.)'in en küçü kızıdır. Hz. Ali'nin de ilk hanımıdır. Hz. Fâtıma vefat edinceye kadar, Hz. Ali bir başkasıyla evlenmemiştir.1 Hz. Fâtıma'dan olan çocukları Hasan Hüseyin ve Muhsin, Zeyneb ve Ümmü Gülsüm'dür.

Hz. Ömer (ra) halifeyken, Hz. Peygamber (sav)'in vefatından önce dünyaya gelen Ümmü Gülsüm’le evlenmek istemiş ve evlenmiştir. Onun Ümmü Gülsüm'le evlenmek istemesi, "bütün neseblerin ve sebeplerin kesildiği Kıyamet'te, ancak Hz. Peygamber'in nesebi ve sebebinin kesilme­diğini" bilmesindendir. Zeyneb de (Zeynebu'l-Kübrâ) Abdullah b. Cafer'le evlenmiştir.

2) Âmir b. Kilâb Kabilesinden Ümmü'l-Benin bint-i Hizam: Hz. Ali (ra)'nin, bu hanımından Abbas, Cafer, Abuddullah ve Osman adlarında dört çocuğu olmuş­tur.

3) Onun hanımlarından biri de, Temim Kabilesin­den Leyla bint-i Mes'ud'dur. Bunun iki çocuğu olmuş­tur: Abdullah ve Ebû Bekir.

4) Has'amî Kabilesinden Esma bint-i Umeys: Bu hanımından, Yahya ve Muhammedul-Asgar (Küçük Muhammed) dünyaya gelmiştir.

5) Cu'şem b. Bekir Kabilesinden Sahba bint-i Rabia adlı kadın da, onun eşlerindendir. Bu, Tağlibli bir câriye/köle kadındı. Hz. Ali (ra)'nin bu cariyeden Ömer ve Rukiyye adlı iki çocuğu olmuştur (Bir cariyenin sahibi, nikâha gerek kalmadan, câriyesiyle evlilik ilişkisine gi­rebilir. Buna istifraş veya odalık alma denir. Milk-i yemin [sahip olmak] milk-i nikâhtan daha kuvvetli olduğu için, cariyesini sahibi istifraş edebilir, yani yatağına alabilir. Câriye, böyle bir birliktelikten çocuk doğurursa "Ümmü Veled=Çocuk Anası" adını alır. Satılamaz. Çocuk hür statüde olur. Ümmü veled de ya sahibinin âzadlamasıyla yahut onun ölümüyle otomatikman hürriyetine kavuşur. Ayrıca, İslâm'a göre, bir başkasının câriyesiyle, sahibinin izniyle evlenilebilir.2 Hz. Ali'nin, cariyesi ve ondan olan çocukları ko­nusu kafamızı karıştırmamalıdır).

6) Hz. Peygamber (savc)'in damadı Ebû'l-As b. Rebi'nin kızı Ümâme de, Hz. Ali'nin hanımlarından birisidir. Muhammedu'l-Evsat da (Ortanca Muhammed) bu hanım­dan olmuştur.

7) Havle bint-i Cafer el-Hanefiyye. "İbn-i Hanefiyye" diye bilinen Muhammed, bu hanımından olmuştur.

8) Urve b. Mes'ud es-Sekafi'nin kızı Ümmü Said. Hz. Ali'nin bu hanımından Ümmü Hüseyin ve Büyük Remle adlı kızları olmuştur.

Bunlardan başka, Hz. Ali (ra)'nin edindiği cariyelerden olma kızları ve çocukları vardı. Hz. Ali on dört erkek çocuk, on sekiz kız çocuk sahibiydi. Fakat nesli, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin, Muhammed (İbn-i Hanefiyye), Abbas ve Ömer adındaki oğullarından türemiştir. Oğullarından çoğu Hicretin 60. Yılında Kerbela’da şehit edilmiştir.

Dipnotlar:

1. Ehl-i Beyt, Hz. Fâtımay'a ilgili hadislere bk. "Hz. Fâtıma benden bir et parçasıdır. Onu üzen şey beni de üzer." Çocukları için bk. Târîhû'l-Hamîs. II/283.
2. Geniş bilgi için bk. Osmanlı'da Kölelik Cariyelik ve Harem, s. 208 vd. Çok evlilik yerine cariyelerin istifraş edilebilmesi. A.g.e., s. 212 vd.; Ubancı, M. A. Osmanlı'da Modernleşme Sancısı, tere. Cemal Aydın, istanbul 1988 s. 359-365; köleler konusuna bk. İslâm Tarihi, Hitti, II/369-371 (Köleler Taba­kası); Ahkâm-ı Kur'âniye, s.133, 136; câriye nikahlamak hakkında ahkâm-ı Kur'âniye konusu.

( Doç. Dr. Murat Sarıcık, Hz. Ali, Dört Halife Dönemi)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet