Hz. Ali hükümde şaşırmıştır, sözünün manası nedir?

- ​İbni Abbas bir ara Ali nin hükümlerini içeren mahkeme kararlarını getirtti ve bana ondan bir şeyler yazmaya başladı (hoşlanmadığı veya kabul etmediği) bir şey görünce de “Vallahi eğer Ali bu hükmü vermişse mutlaka şaşırmıştır.” diyordu.
- Bu bilgi doğru mu, anlamı nedir?
- İlmi yönden çok iyi olan Hz. Ali hakkında bu sözü nasıl anlamalıyız?

Değerli kardeşimiz,

İlgili rivayet şöyledir:

Abdullah b. Abbas, Hz. Ali’ye ait olduğu söylenen bazı mahkeme kararlarını yazarken, bazen bir şeye takılıyor ve: “Vallahi bu hükmü Ali vermemiştir; meğer ki sapmış ola!...” diyordu. (Müslim, Mukaddime 4)

Burada geçen “Meğer ki sapmış ola!..” sözünden maksat şudur:

Bu hükmü ancak sapıklar verebilir, Hz. Ali veremez. Ancak onun da saptığı bilinirse o başka! Halbuki Ali (ra)’ın sapmadığı malumdur. O halde bu hükmü o vermemiştir. (Nevevi, Şerhu Müslim, ilgili rivayetin şerhi)

Nitekim, İbn Abbas Hz. Ali’nin verdiği hükümler konusunda “Eğer hüküm Ali’den gelmişse artık başkasının bilgisine başvurmazdık.” demiştir. (İbn Hacer, el-İsâbe,  II, 509)

Başka bir rivayette, İbn Abbas’ın hatalı bulduğu bu bilgilerin Hz. Ali’ye ait olmadığını, ancak Hz. Ali’ye nispet edilerek ona iftira edildiğini anlıyoruz:

"Abdullah b. Abbas’a Hz. Ali’nin kazasını (verdiği hükümleri) anlatan bir kitap (tomar) getirilmişti. Burada bulunan sözlerin hepsi Hz. Ali’ye iftira, yalnız bir arşın kadarı doğruydu. İbn Abbas yalanları yırttı, sağlam olan bir arşın uzunluğundaki yaprağı bıraktı." (bk. Müslim, Mukaddime 4)

Ayrıca, şu rivayet de konunun anlaşılmasına yardımcı olmaktadır:

Hz. Ali’den sonra, bazı kimseler, ona ait olmayan bilgileri uydurdukları zaman, Hz. Ali'­nin arkadaşlarından biri, bu tür iftiracılar için “Allah belalarını versin! Ne kadar muhteşem bir ilmi bozdular!” demiştir. (bk. Müslim, Mukaddime 4)

Demek ki, bazı Şiiler ihanet ederek, Hz. Ali’den rivayet edilen doğru bilgilerin içine, kendi yalan ve iftiralarını katarak onları tanınmaz hale getirmişler; bu sebeple de laneti hak etmişlerdir. Yoksa bir Müslümana kolay kolay lanette bulunmak caiz değildir. (bk. Nevevi, a.y)

Özetle, soruda geçen konu, Hz. Ali’ye ait olmadığı halde, onun diye uydurulan şeylerle ilgilidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet