Halifeleriniz kimlerdir?

- Peygamberimiz, “Allah halifelerime rahmet etsin!” diye buyurmuş. “Halifeleriniz kimlerdir, ey Allah’ın Resulü?” sorusuna Peygamberimizin, onlar sünnetimi yaşayanlardır diye cevap vermiş.
- Bu bilgiyi çok yerde görüyorum, hadisin tamamı nasıldır?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili bir rivayet şöyledir:

Hz. Peygamber (asm) Efendimiz, "Allah halifelerime rahmet etsin!" diye dua etti. Ashab-ı kiram, "Halifeleriniz kimlerdir, ey Allah’ın Resulü?" diye sorunca, Allah’ın Elçisi Efendimiz (asm) şu cevabı verdi:

 "Onlar sünnetimi ihya eden ve onu Allah’ın kullarına öğretenlerdir."(1)

Bu hadis, ister mütekaddimûndan isterse müteahhirûndan olsun, hemen bütün hadisçiler kitaplarına almıştır.(2)

Hatta Suyûtî, bir usûl kitabı olan Tedrîbu’r-râvî’sinde Süfyân, Buhârî, İbn Râhûye gibi bazı hadisçilere verilen “emîru’l-mü’minîn” lakabının, bu hadise dayanıyor olabileceğini söyler.(3)

Ancak Suyûtî, rivayetlerin sihhat derecelerini belirttiği el-Câmi‘u’ssağîr isimli eserinde, bu hadisin “zayıf” olduğunu söylemektedir.(4)

Esasen, Hz. Peygamber (asm) Efendimizin sünnetini ihya eden ve onu Allah’ın kullarına öğretenleri halifeleri olarak tanıtıp onlara dua etmesi, onun hayatını hayatımıza uygulamanın ve bunları başkalarına da ulaştırmamızın önemini anlatması bakımından son derece dikkat çekicidir.

Evet, bu hadis öncelikle ümmetin sorumluluğunu üzerine alan yöneticileri ve hadisleri öğrenip yaşayan ve başkalarına bu hadisleri aktaran muhaddisleri hatırlatmakla birlikte, bu görevi yerine getiren her Müslümanın, hizmeti ve rol modelliği derecesinde, hadiste geçen müjdeden hissesi olacağı söylenebilir.

Nitekim, Peygamber Efendimiz (asm) başka hadislerinde, “Benden sonra peygamber gelmeyecek, fakat halifeler çok olacak.”(5) buyurması, yine iyiliği emreden ve kötü işlerden men edenleri, yeryüzünde Allah’ın, O’nun peygamberinin ve kitabının halifesi olarak tanıtması(6) sadece maddi halifeliğin değil, manevî halifeliğin de kıyamete kadar devam edeceğini gösterdiği gibi, halifelerin asıl görevlerini de hatırlattığı ve her Müslümanın bundan hissedar olması için gayret göstermesine teşvik ettiği anlaşılabilir.

Dipnotlar:

1) Ebû Nuaym, Ahbaru Isfahan, 1/81; Taberânî, el-Evsat, no. 5842; Suyûtî, el-Câmi‘u’s-sağîr, 1/61.
2) bk. er-Râmehurmuzî, el-Muhaddisu’l-fâsıl, s. 163; Ebû Nu‘aym, Ahmed b. Abdillah el-İsbehânî, Kitâbu zikri ahbâri İsbehân (Tahran 1931), 1/81; el-Hatîb el-Bağdâdî, Şeref, s. 30-31; Ibn ‘Abdilberr, Câmî‘, 1/46; Kâdî ‘İyâz, el-İlmâ‘, s. 17; Suyûtî, Tedrîb, 2/126; Kâsimi, Cemâluddîn, Kavâidu’ttahdîs, s. 47.
3) bk. Tedrîb, 2/126-127. Suyûtî’nin bu değerlendirmesini, çağdaş hadisçilerden Cemâluddîn elKâsimî de (ö. 1914) kitabına almıştır (bk. Kavâidu’t-tahdîs, s. 47.)
4) el-Câmi‘u’ssağîr, 1/61.
5) Buharî, Enbiya, 50; Müslim, İmare, 440 İbn Mace, Cihad, 42, Ahmed, Müsned, 2/ 297.
6) Deylemî, Firdevsü’l-Ahbâr, nr. 6243; Ali Muttakî, Kenzü’l-Ummâl, nr. 5564.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet