Günah ve sevap defteri ayrı mı?

- Yaptığımız iyi işler ve kötü işler aynı amel defterine mi yazılır?
- Yoksa iyilikler başka bir deftere kötülükler başka bir deftere mi yazılır?
- Ben yaptığımız iyiliklerin ve kötülüklerin aynı amel defterine yazıldığını bilirdim, fakat geçenlerde bir arkadaşım bana insanların yaptığı iyiliklerin iliyyin adındaki bir amel defterine, yaptığı kötülüklerin ise siccin adındaki bir amel defterine yazıldığını söyledi. Bu doğru mu?
- Benim yaptığım iyilikler iliyyin adındaki bir amel defterine, yaptığım kötülükler ise siccin adındaki bir amel defterine mi yazılıyor?
- Bu konuda itikat olarak neye inanmalıyım; yaptığım iyiliklerin ve kötülüklerin aynı deftere yazıldığına mı yoksa ayrı defterlere yazıldığına mı?
(Kur'anda bu konuyla alakalı ayetlere rastladım):
 “Doğrusu şudur ki, günahkârların yazısı muhakkak siccîndedir. Siccîn nedir, bilir misin? O (ameller), kaydedilmiş bir defterdir.” ve “İliyyin nedir bilir misin? İlliyyîn O, Allah’a yakın olanların görüp durdukları, (ameller) kaydedilmiş bir defterdir.” yazıyor.

Değerli kardeşimiz,

Kur'an’da kitab ve suhuf adlarıyla geçen amel defterine kitabü’l-a‘mâl, sahîfetü’l-a‘mâl de denir.

Kur'an-ı Kerîm’in belirttiğine göre insanın dünyada benimsediği inanç ve işlediği bütün fiiller tespit edilmiş olup, kıyamet gününde bir kitap halinde kendisine sunulacak; okuma bilen ve bilmeyen herkesten kendi kitabını okuması istenecektir:

"Her insanın amelini boynuna yükledik. (Yani her insan yaptığı işten sorumludur.) Kıyamet günü kendisine, açılmış olarak karşılaşacağı bir kitap çıkaracağız. 'Oku kitabını! Bugün hesap sorucu olarak sana nefsin yeter.' denilecektir." (bk. İsrâ 17/13-14)

Amel defteri ile ilgili olarak Kur'an’da açıklanan hususlardan biri de günahkarlara ait kitapların siccînde, iyilere ait olanlarınsa illiyyînde bulunacağıdır.

Siccîn; müfessirlerce çok dar ve sıkıcı bir zindan, cehennemde bir kuyu, yerin derinliklerinde bir kaya, kafirlerin amellerinin yazıldığı kitap şeklinde yorumlanmıştır.

İlgili ayetleri açıklayan Zemahşerî, illiyyîn ve siccînin iki ilâhî kitap (divan, arşiv) olup, illiyyînde meleklerle salih kimselerin ve cinlerin, siccînde ise şeytanlarla fasık insanların ve cinlerin amellerinin yazılı olduğunu kaydeder.

İyilerin amellerinin yazıldığı bu defterin illiyyîn diye anılması, hem iyi amellerin insanı ilâhî yüceliklere ulaştırıcı olmasından hem de bu defterlerin yüce bir mevkide bulunmasından dolayıdır.

Aynı şekilde kötülerin defterlerinin konacağı yer, hem bunlarda kayıtlı bulunan kötülüklerin insanı cehenneme sürükleyici olması hem de bu defterlerin çok aşağı bir mevkide bulundurulması sebebiyle siccîn adıyla anılmıştır. (Zemahşeri, Keşşaf, 4/231-232)

Sonuç olarak, amel defteri / defterleri mahiyeti, sayısı gibi durumlar, insanlar için gayb konusudur. Ancak her hâlükârda şu kesin olarak bilinmektedir ki; kişi, iyilik veya kötülük adına her ne yaparsa, bu yaptıklarını görecek ve ona göre mükafat veya cezaya müstahak olacaktır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet