Ev, arsa ve inşaatın zekatı nasıl hesaplanır?

- Ben inşaat yapıyorum, kazancımın zekatını nasıl hesaplayıp verecem? Daire yapıp satıyorum.

Değerli kardeşimiz,

Yapılan dairenin maliyeti ile satışı üzerinden elde edile kâr payını toplayıp, varsa borçlar çıkarılacak, geriye kalan paranın üzerinden zekâtı verilecektir.

Konuyla igili farklı durumlar için yapılmış açıklamalar şu şekildedir::

1. Ben kirada oturmaktayım. Bana ait iki evimden elde ettiğim geliri, her ay bir miktar daha para ilave ederek üyesi olduğum konut yapı kooperatifine yatırıyorum. Kira gelirinin ve kooperatif hissesinin zekâtını nasıl vermem gerekiyor?

Cevap: İki eviniz var, ama siz kirada oturmayı tercih etmişsiniz. Malik olduğunuz ve kira geliri getiren iki evinizden elde ettiğiniz gelirin yıllık toplamı nisap miktarını buluyorsa (beş altı milyar lira kadar ise) her ay bürüt gelirin yirmide birini zekât olarak vermeniz gerekiyor.

Kooperatifin yaptığı ev bittiğinde satmak için değil de oturmak için edindiyseniz onun -yapım aşamasında- raiç bedeli üzerinden zekât vermeniz gerekmez. Eğer onu da satmayı düşünüyorsanız (ticaret için ise) mevcut durumuna göre raiç bedeli üzerinden kırkta bir zekât vermeniz borcunuzdur.

2. Uhdemde bulunan ve "ticari yatırım amacıyla" satın aldığım bir arsayı "kat karşılığı inşaat sözleşmesi" ile bir inşaat firmasına verdim. Üç yıl sonra müteahhit firmadan alınması muhtemel daireler söz konusu. Müteahhit firmadan sözleşme muvacehesinde üç yıl sonra alınması muhtemel daireler için niyetim de ticari; yani bu daireler müteahhit firmadan teslim alındıktan sonra satılacak ve ele geçen bedel de ticari sermaye olarak kullanılacak. Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap: Bu daireler ticaret malıdır. Bu ticaret malının da bir raiç bedeli vardır; yani onları henüz inşaat bitmeden de belli bir bedel karşılığında satabilirsiniz. İşte o raiç bedel üzerinden kırkta bir zekât vermeniz gerekir.

3. Yine uhdemde" ticari yatırım amacı ile" hissedar olunmuş muhtelif konut kooperatiflerinde daire hisseleri var. Bu daire hisselerine karşılık gelen daireler de üç yıl içerisinde teslim edilecek. Bu daire hisseleri için kooperatif üye aidatı olarak her ay belli bir bedel ödemekteyim. Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap: Kooperatifte bulunan taşınmaz mal hisseleriniz de ticaret malıdır ve bir önceki cevapta olduğu gibi zekâta tabidir. Kooperatife ödediğiniz üyelik aidatı ile diğer harcamalarınız, zekât yıl başınız geldiğinde hesaba katılmaktadır; yani zekâta tabi mallarınızı tespit ederken daha önce yaptığınız harcamalar matrahtan çıkmıştır, borçlarınızı da düşeceksiniz.

4. Ticari yatırım olarak bir inşaat yaptım. Bu inşaatı 100.000 EURO 'ya mal ettim. Uzun zamandır rayiç bedele -ki bu rayiç bedel de 150.000 EURO'dur - satamadığımdan uhdemde kaldı. Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap: Bu ticaret malının mesela kooperatif hissesinden farkı, kendiniz yaptırdığınız için size maliyetinin belli olmasıdır. İşte bu maliyet üzerinden yılda kırkta bir olmak üzere zekâtı ödenecektir. Bir gün bu mal satılırsa o takdirde elde edeceğiniz para (maliyet ve kâr) ondan sonraki yılın zekât matrahına girecek ve bu gelirin zekâtı da o zaman ödenecektir.

5. Uhdemde bulunan bir işyerini uygun fiyata satamadığımdan kiraya verdim. Uygun fiyat bulursam, bu işyerini satıp elime geçen bedeli de ticaretimde kullanma niyeti taşıyorum. Zekâtla ilgili hüküm nedir?

Cevap: Dükkanı ticaret malı olarak düşündüğünüz ve satmak niyetinde olduğunuz için (kendiniz yaptı iseniz maliyeti, satın almışsanız veya kat karşılığı yaptırdıysanız raiç bedeli üzerinden) kırkta bir zekâtını ödemeniz gerekir. Kira geliri ise tek başına veya aynı cinsten diğer akar gelirleri ile nisap miktarını buluyorsa bürütten yirmide bir (1/20) zekât ödemek borçtur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet