Bazı doğrulardan yanlış sonuçlara nasıl varılıyor?

Değerli kardeşimiz,

Düz mantıkla bazı sonuçlara varmak istediğimizde yanılabiliriz.

Bu, mantık ilminden değil, kişinin kendi mantalitesinden kaynaklanır. Mesela, dersten kalan bir öğrenci “Demek ki öğretmenim beni sevmiyor.” sonucuna varabilir. Hâlbuki “Nerde hata yaptım da bu dersten kaldım?” demesi gerekir.

Şu iki ayette, şeytanın desisesiyle insanların nasıl yanlış sonuçlara varabildiklerini görebiliriz:

1. وَقَالَ الَّذ۪ينَ اَشْرَكُوا لَوْشَٓاءَ اللّٰهُ مَاعَبَدْنَا مِنْ دُونِه۪ مِنْ شَىْءٍ نَحْنُ وَلآَ اٰبَٓاؤُنَا وَلاَ حَرَّمْنَا مِنْ دُونِه۪ مِنْ شَىْءٍۜ

“Allah’a şirk koşanlar dediler ki: Şayet Allah dileseydi, biz de atalarımız da O’ndan başka hiçbir şeye tapmazdık ve O’nun emri dışında hiçbir şeyi haram kılmazdık.” (Nahl, 16/35)

2. وَقَالُوا لَوْ شَٓاءَ الرَّحْمٰنُ مَا عَبَدْنَاهُمْۜ مَالَهُمْ بِذٰلِكَ مِنْ عِلْمٍۗ اِنْ هُمْ اِلاَّ يَخْرُصُونَۜ

“Onlar, ‘Şayet Rahman (olan Allah) dileseydi, biz onlara (meleklere) tapmazdık.’ dediler. Onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur. Onlar sadece yalan söylüyorlar.” (Zuhruf, 43/20)

1. ayette demiş oldukları “Allah dileseydi biz de atalarımız da O’ndan başkasına tapmazdık ve O’nun emri dışında hiçbir şeyi haram kılmazdık.” ifadeleri esas olarak doğrudur. Ama yanıldıkları nokta, Allah’ın onları bu konuda serbest bırakmış olduğudur.

2. ayette demiş oldukları “Eğer Rahman dileseydi, biz o meleklere tapmazdık.” ifadeleri de esasen doğrudur. Ama göz ardı ettikleri nokta, Allah’ın böyle meselelerde insanları kendi iradelerine bırakmasıdır. Yoksa imtihan olmazdı, ne iyilerin iyiliğinden ne de kötülerin kötülüğünden söz edilemezdi. İnsan, mesela erkek veya kız olmakta hür değildir, ama iman etmekte veya küfrü seçmekte tamamen serbesttir.

Öyle görülüyor ki kendisinin ateşten, Âdem'in ise topraktan topraktan yaratıldığını doğru olarak söyleyip buradan “Ben ondan hayırlıyım.” şeklinde yanlış bir sonuca varan şeytan, insanları da benzer kıyaslarla yanlışa sevketmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet