Allah, neden her istediğimizi kabul etmiyor?

"Vermek istemeseydi istemeyi vermezdi." sözü ve buna paralel birçok söz var.
- Bu sözlere göre o şeyi istememizi isteyen de O...
- Allah Teala bizden dua etmemizi istediği hâlde, neden dualarımıza farklı şekillerde cevap veriyor?

Değerli kardeşimiz,

Dua bir ubudiyettir. Duanın ilk mükafatı: insanın aczini hissedip kudret ve kuvvet sahibi bir zata yönelmesidir. Bu durumda kendisi sahipsiz ve başıboş olmadığını, hem onun aczi ve fakrı zillet ve hakaret sebebi olmadığını, aksine aczi ve fakrı kendisini Allah’a yaklaştırdığını hissetmesidir. İnsan, “Beni benden daha iyi bilen ve merhamet eden bir Rabbim var.” fikrini her dua edişte hisseder.

Madem bir insanın aczini hissedip kendisine yalvarmasını Cenab-ı Hak istiyor. Ve madem “Vermek istemeseydi istemek vermezdi.” hakikati var. Yani, Allah bize istediğimizi vermek istemeseydi isteme duygusunu da vermezdi. Öyleyse elimizin yetişmediği her türlü meşru ve müspet şeyi Allah’tan isteyebiliriz. Ama bu isteklerimizin de ibadete dönüşmesini istiyorsak niyetimizi de tashih etmek durumundayız. Yani, mal ve mülk isterken niyetimizde fakir fukarayı gözetmek ve din-i İslam’a bu yolla hizmet etmeyi murat etmek gerektir. Ta ki isteklerimiz elimize geçse de geçmezse de bu duamız ibadet olsun. Tabi dua sadece dil ile yapılmaz. Fakat asıl tesirli olan dua, fiili dua dediğimiz çalışmaya dayanan duadır.

Peygamberimiz (a.s.m), dünyevi şeyleri istememesi onların kötü olduğu anlamına gelmez. Çünkü ümmetinin sıkıntı çekmemesi yönünde de duaları vardır. Hem bir Müslüman dünyayı kesben değil kalben terk etmesi gerekir. Yani çok çalışıp kazanacağız. Yüksek makamlara geleceğiz. Ama bunları kalbimize koymayacağız. Kalbimiz Allah ile beraber, ahiret aşkıyla dopdolu olacaktır. Yoksa -Allah muhafaza- dünyayı kalbimize koyup her şeyimizi mal - mülk bilsek, o zaman kazandığımız şeyler bizi Allah’tan uzaklaştırır.

- Dua bir ibadet midir?

Âlemlerin Rabbi, semâ âlemini de arz âlemini de insana göre ve insan için terbiye etmişti. İns ve cinne hak yolu, doğru yolu, kendine vâsıl olan yolu göstermek üzere inzal buyurduğu Kur’an-ı Kerim’i de “âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd” ile başlıyordu. Fâtiha Sûresinde Cenâb-ı Hak, Rahman ve Rahîm olduğunu kullarına haber veriyor ve din gününün yegâne mâliki olduğunu bildirdikten sonra, sanki sözü insana bırakıyor, o da “biz yalnız sana ibadet eder ve senden yardım dileriz” demekle âlemlerin terbiyesindeki gerçek gayenin ibadet olduğunu, yalvarma, medet dileme olduğunu böylece ilân etmiş oluyordu. Ve sûrenin bundan sonraki kısmı duaya ayrılıyordu...

Malûmdur, insanın dünya hayatı iki esas üzere yürüyor: Menfaati celp, zararları def. Mânevî hayat da öyle; onun da fayda ve zarar bölgeleri var. Onun da dostları ve düşmanları mevcut. O da sıhhat bulabiliyor ve yara alabiliyor. O da besleniyor, büyüyor; hastalanıyor ve ölüyor...

İşte bu iki esası yâni menfaat celbi ve zarar def’i meselesini sûrenin son kısmında harika bir şekilde görüyoruz.

Bizi sırat-ı müstakime, yâni “peygamberlerin, sıddıkların, şüheda ve salihlerin yoluna” hidayet et, demekle ruhumuzun en büyük ihtiyacını dua ile dile getirmiş oluyoruz. Ve sanki bu mutlu günün parıltıları ufukta görünmüşte kaybolma tehlikesi belirmiş gibi, yeniden Rabbimize sığınıyoruz: “Bu istikamet erlerinden ayrılarak gazabına uğrayanların yoluna değil...”

İnsanın yaratılışında ibadet vardır, sığınma vardır, dua vardır... Ve insan bu büyük şerefe kolayca ulaşabilmesi için son derece fakir ve zaif yaratılmıştır.

“Asıl mahiyetin kusur, naks, fakr, acizden yoğrulmuştur ki; zulmet, karanlığın derecesi nispetinde nurun parlaklığını gösterdiği gibi, zıddiyet itibariyle sen, onlarla Fâtır-ı Zülcelâlin kemâl, cemâl, kudret ve rahmetine âyinedarlık ediyorsun.” (bk. Sözler, Yirmi Dördüncü Söz)

İnsan zaiftir. Nur Müellifinin tatlı beyanıyla, göz ile görülmeyen ve çok defa büyütüldükten sonra ancak görülebilen bir mikrop, onu yere serer öldürür.

İnsan âcizdir. Hiçbir ihtiyacını kendi başına görebilecek güçte değildir. Sebze için toprağa, meyve için ağaca muhtaç. Ve ikisini de yapmaktan âciz. Güneşin doğmasına da muhtaç, batmasına da. İkisi de onun kudreti haricinde. Kanının temizlenmesine de muhtaç, hücrelerinin değişmesine de. Bunlar da onun gücü ve kuvvetiyle icra edilmiyorlar.

Ve insan nihayetsiz fakir. Hiçbir şey onun kendi mülkü ve malı değil. Gözünden kulağına, dişinden tırnağına kadar her şeyi emanet. İşte insan mahiyetinin, zaaf, acz ve fakrdan yoğrulmasındaki hikmet, İlâhî isimlere en parlak bir âyine olabilmesi.

Göz güneşe muhtaç ve onu getirmekten de âciz. İşte bu küçük yağ parçasının hâl diliyle ettiği duayı Allah kabul ediyor ve onun imdadına koca güneşi gönderiyor. Biz de cennete muhtacız, ebede muhtacız, rızaya muhtacız... Ve bunlar bizim cüz’i iktidarımızla ve sönük ibadetlerimizle kazanılacak gibi değil...

Namaz, oruç ve sair ibadetlerin her biri birer dua... Gözü güneşe kavuşturan Allah, bizi de cennete kavuşturmaya kâdir. Yeter ki, duamız kabul olsun...

Hiçbir şeye gücü yetmeyen ve her şeye muhtaç olan insan, nasıl dua kapısını çalıyorsa, aynı şekilde, defetmesinden âciz kaldığı hadsiz düşmanlarına karşı da istianeye başvuruyor, Rabbine sığınıyor, O’ndan medet diliyor.

Rabbü'l-âlemine hamd ile başlayan Kur’an sûreleri, “Rabbülfelâk” ve “Rabbünnâs” olan Allah’a sığınmakla son bulur... Uçan bir sineği tutmak isteseniz, sizin şerrinizden kaçar ve odanın kuytu bir köşesine sığınır. Ama, o sineğe içinde uçuştuğu hava unsuru düşman kesilirse artık nereye kaçacaktır? Yapacağı tek şey kalmıştır: O unsurun Hâlikına sığınmak.

Bizim de bütün mahlûkatın şerrinden, şeytana kanabilen nefsimizin ve diğer insanların şerrinden Rabbülfelâk ve Rabbünnâs olan Allah’a sığınmamız bunun gibi...

Nur Külliyatında tatlı ve tafsilatlı bir dua bahsi vardır. Oradan bir hakikat dersi:

“Hem dua bir ubudiyettir. Ubudiyet ise semeratı uhreviyedir. Dünyevî maksatlar ise o nevi dua ve ibadetin vakitleridir.” (bk. Sözler, Yirmi Üçüncü Söz)

İmam-ı Rabbani’nin Mektûbat'ında da “İbadet, tezellül ve inkisardan ibarettir.” buyrulur. İşte insanın kendi aczini, zilletini en kâmil manada hissettiği ve kalbi buruk olarak Rabbine müteveccih olduğu güzel anlarından birisi de dua vaktidir.

İnsan dua ederken, A’raf Sûresinde geçen “Rabbinize yalvara yalvara, için için dua edin...” (Araf, 7/55) emrine uyar. Ona sığınır, ondan ister, onun mağfiretini talep eder. İşte bu hâl bir ibadettir ve meyvesini âhirette verecektir. Bir de istenen şeylerin dünyada tahakkuk etmesi meselesi var. İbadet onlar için edilmez, onlar ancak ibadete birer vesile. Ve o ihtiyaç anları birer dua vakti. İnsan o vakitlerde fakrını, aczini daha iyi anlar ve bunları yerine getirmeye ancak Rabbü'l-âlemin’in kâdir olduğunun idraki içinde ellerini onun dergahına açar, ona yalvarır.

İstemenin en ileri, en ulvi derecesi, ondan yine onu istemek... Rızasını dilemek. Yakınlığına talip olmak. Ona imanda, onu sevmede ve ondan korkmada kemâle ermeyi istemek. “...Kalpler ancak onun zikriyle mutmain olur.” (Rad, 13/28) mealindeki âyetin verdiği derin mesaja kulak vererek, ondan onu anmayı dilemek. Bize bizden daha yakın olduğunun şuuru içinde, onun yakınlığını kalbimizde duymayı ve böylece onunla olmayı istemek.

Nefis, duada bile araya girer. Ve onun huzurunda ona yalvaran kulu, bir bakıma ondan gaflete düşürür. Ve onu istemek yerine, dünya nimetleriyle oyalanmayı kalbe telkin eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet