Allah, saban veya ziraat aleti olan eve zillet mi sokar? 

- Allah saban veya ziraat aleti olan eve mutlaka zillet sokar. (Buhari)
- Bu hadisi nasıl anlamalıyız, bu hadisi açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade etmek gerekir ki, bu ve benzeri hadisler hatta zaman zaman ayetler, bir araya getirilerek sanki aralarında bir zıtlık ve akla mantığa aykırılık varmış hissi uyandırılmak istenmektedir.

Bırakın bir Müslümanı, Müslüman olmayan herhangi bir insan bile, böyle bir durumla karşılaştığında, mutlaka bunun aslını, esasını, hikmetini, aralarındaki ilgiliyi araştırmalı, ona göre karar vermelidir.

Yoksa ayetler veya hadisler, bağlamından, maksadından, hedefinden ve hikmetinden uzaklaştırılınca yanlış anlamalara neden olabilir. Bu da -Allah korusun- Allah’a ve Elçisine iftiraya kadar gidebilir.

Bu açıdan benzer durumlarla karşılaşıldığında, hemen şüpheye düşmek ya da inkar etmek veya iftira atmak yerine, "Eğer ayet ise veya sahih hadis ise mutlaka bir açıklaması, bir tevili, bir hikmeti vardır." demeli ve araştırılmalıdır.

İşte soruda geçen hadis rivayeti de bu tür konulardan biridir.

İlgili hadis rivayeti şöyledir:

"Bu (demir saban ve ziraat) aleti bir ailenin (sınırdaki / hudut boyundaki) evine girerse, o eve muhakkak bir zelillik (horluk, hakirlik) girdirilir." (Buhari, Hars, 2)

Buhari, bu hadisten önceki konuda ise, bunun tam aksine ekincilik ve ağaç dikmeyi teşvik eden bir hadis rivayetine yer vermiştir:

“Hiçbir Müslüman yoktur ki, bir ağaç diker yahut ekin eker de bunların her birinden bir kuş yahut bir insan yahut bir hayvan yesin de kendisi bundan faydalanmasın! Muhakkak buna mukabil o Müslüman için bir sadaka sevabı olmuştur.” (Buhari, Hars 1)

Ziraat ve çiftçilikten sakınmayı telkin eden hadis ile ekincilik ve ağaç dikmeyi teşvik eden hadîsi arasında, görünüşte açık bir zıtlık vardır.

Her iki hadis de sahihtir ve her ikisinin de söyleniş maksatları, gayeleri, hedefleri ve makamları farklıdır,

Ziraat ve çiftçilikten sakınmayı ifade eden hadisin bir hikmeti ve bir maksadı, hudut boyunda vatanı savunma ve korumaya görevlendirilmiş olanlara özeldir. Şu halde cephedeki mücahitler ziraattan ve hatta cihada engel olacak her türlü meşguliyetten menedilmiş oldukları halde, gerideki Müslümanlar "Siz de onlara karşı gücünüzün yettiği kadar kuvvet hazırlayın..." (Enfal, 8/60) ayetinin emri gereğince, ziraatla ve ordunun ihtiyaçlarını sağlamak için her türlü iş seferberliği ile vazifeli bulunurlar.

İşte hadisin asıl manası da şöyle olur:

“Bir millet tamamen ziraatçı olur da vatanın korunması vazifesi ihmal edilirse, o memlekete ebedi bir horluk ve zillet çöker.” (krş, Ayni, Umdetü’l-kari, İbn hacer, Fethu’l-bari ilgili hadislerin şerhi)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet