Allah, bir insan hakkında hayır murad ederse o insana neler verir?

- Allah c.c bir insana hayır murad ettiği zaman onu dinde derin anlayış sahibi kılacağını ona musibet vereceğini biliyorum. Rabbimizin başka neler vereceğini öğrenmek istiyorum.

Değerli kardeşimiz,

Esasen, Allah, bir kimseye hayır murad eder ve onu dinde fakih kılarsa, en büyük nimetine mazhar etmiş olur. Böylece kişi, dinin her konusunda anlayış sahibi olacaktır.

Soruda geçen hadisin tamamı şöyledir:

“Allah kimin için hayır dilerse onu dinde anlayış sahibi kılar. Ben yalnızca taksim eden bir kişiyim, veren Allah'tır. Allah'ın emri gelin­ceye (kıyamet kopuncaya) kadar bu ümmet Allah'ın emri üzere kala­cak, muhalefet edenler onlara zarar veremeyeceklerdir.” (Buhari, Farzu'l-Humus 7, İlm 13, İ'tisam 10; Müslim, İmaret 98, Zekat 98.100)

Bu hadis üç hüküm içermektedir:

1. Hadiste geçen ifadeyle, “Dinde tefakkuhun” yani, anlayış sahibi olmanın / fıkıhta derinleşmenin fazileti.

2. Mal ve mülkü verenin hakikatte Allah olduğu.

3. Bu ümmetin bir bölümünün kıyamete kadar hak üzerinde sabit kalacağı.

Birinci hakikat ilim konusuna, ikinci hakikat sadakalar (zekat vb.) konusuna, üçüncü hakikat kıyamet alametleri ile ilgili bölüme uygundur.

Bunların üçü de diğer bir açıdan ilim konulan ile doğru­dan doğruya ilgilidir. Çünkü bu hadis; Allah'ın dininde anlayış sahibi/derin fıkhı bilgiye sahip kişiler için iyiliğin söz konusu olduğunu, bunun yalnızca kişisel çaba ile kazanılamayacağını, aksine Allah'ın nasip ettiği kişilerin buna sahip olacağını, buna sahip olanların kıyamete kadar mevcut olacağını belirtmektedir.

Buhârî bunlardan kastedilenin hadis âlimleri olduğunu belirtmiştir.

Ahmed b. Hanbel "Burada kastedilenler hadis âlimleri değil ise başka kim olabilir bilmiyorum!" demiştir.

Kadı Iyaz "Ahmed b. Hanbel bununla Ehl-i sünnet ve hadis âlimleri gibi ina­nanları kastetmiştir." demiştir.

Nevevî "Bunların mücâhid, fakîh, muhaddis, zâhid, iyiliği emreden vb. ha­yırları yapan müminlerden, Allah'ın emirlerini yerine getirenlerden bir grup ol­ması muhtemeldir. Bunların bir yerde toplanmış olması şart değildir. Ayrı ayrı olmaları da mümkündür." demiştir.

Bu hadisten şu hususlar anlaşılır:

Dinde anlayış sahibi olmayan, yani İslâm­'ın temel kurallarım ve bunlara ilişkin fıkıh ve İnanç ile ilgili detayları öğrenme­yen kişilerin hayırdan mahrum olduğunu gösterir.

Ayrıca âlimlerin diğer insanlar üzerinde bariz bir şekilde üstünlüğünün bulunduğunu, dinde derin fıkhı bilgi sahibi olmanın da diğer İlimler üzerinde bir üstünlüğünün olduğunu göstermek­tedir.

Konuyla ilgili bazı hadis rivayetleri ve sıhhat durumları şöyledir:

“Allah Teala bir kula hayır murad ettiğinde onu dinde fakih ve dünyada zahid kılar ve ona ayıplarını görecek basireti verir.” (Deylemi, 1/242; Beyhaki, Şuab, 7/347)

Bu rivayet zayıftır. (bk. el-Leali, 5/248)

“Allah bir kula hayır dilediği zaman onun güzel işlerini ve iyiliklerini emanete ehil kimseler (iyiliğin kadir ve kıymetini bilip teşekkür edenlere) isabet ettirir. Allah bir kula da şer murad ederse, onun güzel ve iyi işlerini emanete ehil olmayan kimselere rastlatır.” (Deylemi, 1/242)

Bu rivayetin uydurma olduğu söylenmiştir. (Gımari, 1/277)

“Allah bir kula hayır murad ettiğinde, onun zenginliğini nefsinde ve takvasını kalbinde kılar. Bir kula da şer murad ederse, onun fakirliğini gözleri önüne koyar.” (Hakim, 2/214; Deylemi, 1/243)

Bu rivayetin senedinde geçen bir kişinin zayıf olduğu söylenmiştir. (Münavi, 1/255)

“Allah bir kula hayır murad ettiğinde, o kulu için yaptığı taksime kendisini razı eder ve onda bereket kılar.” (Deylemi, 1/244)

“Allah bir kula hayır murad ettiğinde onu ballandırır.  Ballandırmak, nedir bilir misiniz? Ölümünden önce, komşuları kendisinden razı oluncaya kadar, iyi işler yapmaya onu muvaffak kılar.” (Ahmed, Müsned, 5/224; Taberani, Evsat, 3/325)

Bu rivayet sahihtir. (Heysemi, 7/214) 

Not: Konuyla ilgili rivayetler ve değerlendirmeler için bk. Suyuti, Cemu'l-cevami, -Şamile- 1/1588-1616, hadis no, 1252-1279.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah bir kimseye hayır murat ederse, onu kendi kusurlarıyla meşgul eder, sözü hadis midir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet