Zeka üzerinde çevre mi yoksa kalıtım (genler) mı etkilidir?

- Her insan matematik dahisi olabilir mi?
- Her insanın eşit çevre şartlarında aynı IQ seviyesine çıkması mümkün müdür?
- Kalıtımın zekaya etkisi nedir?
- Zekada çevre mi, yoksa genler mi daha etkin rol oynar?

Değerli kardeşimiz,

Zeka, Cenab-ı Hakk’ın insanlara ikram ettiği büyük nimetlerden birisidir. Bazı insanlara sadece evinin yolunu bulacak kadar zeka verilmişken, bazıları da aya gidecek zekaya sahiptir.

Herkesin karakter ve huy yapısı aynı olmadığı gibi, zeka seviyesi de aynı değildir. Zekanın değeri ve miktarı genlerde şifrelenmiştir. 

Yüksek ve eşit zeka seviyesine sahip iki kişiden birisi koyun çobanlığı ile meşgul olursa, o çoban olarak kalırken, diğeri de okuyup atom âlimi olabilir.  

Yeterli zeka seviyesine sahip olmayan birisi, zeka seviyesi yüksek olanlarla aynı çevre şartlarına sahip olsa ne olacak? Diğerleri yüksek eğitim alırken, zekası yetersiz olan belki ilkokulu da bitiremeyecektir. 

Allah herkesi farklı kaabiliyet ve istidatta yaratmıştır. Bazıları bu yaratılışı adaletsizlik olarak görmektedir. Cenab-ı Hak mutlak adalet sahibidir. Hiç kimsenin zeka ve hissiyat ya da aza ve organları yönünden Allah’tan alacağı yoktur. İnsanlara ne verilmişse hep Allah’ın lütfunun, ihsanının, kereminin ve rahmetinin eseridir. Herkes verilene şükretmekle mükelleftir. 

Allah’ın adaleti, insanların Allah’a karşı sorumluluğunda kendini göstermektedir. Her insanın sorumluluğu sahip olduğu zeka seviyesine göredir. Mesela zeki birisine 500 soru sorulurken, yeterli zekaya sahip olmayana belki 5 soru da sorulmayacaktır.  

Çok zeki olmanın her zaman kişinin lehine olmadığı da gözden uzak tutulmamalıdır. Yeterli zekaya sahip olmayan birisi doğrudan cennete girerken, bazen zekilik insanı kendi nefsine güvendirip Allah’a isyan ettirerek,  o kişiyi cehenneme yuvarlar.  

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet