Zarar vermeyen müşriklerin sürülmesi, adalet anlayışıyla çelişmez mi?

- Bir hadiste İbn Abbâs'dan (rivayet olunduğuna göre) Peygamber (asm) (vefatı esnasında) üç şeyi vasiyet ederek "Müşrikleri Arap (yarım) adasından çıkarınız, gelen heyetlere benim yaptığım gibi ikramda bulununuz..." dedi. İbn-i Abbas dedi ki: "üçüncüyü söylemedi -yahutta- onu (söyledi de) ben unuttum." (Humeydi’nin) Süfyan'dan naklettiğine göre Süleyman "Said üçüncüyü de söyledi mi, söylemedi mi (pek iyi) hatırlayamıyorum." demiştir. (Buhari, cihâd 176, cizye 6, megazi 183; Müslim, vasiyyet 6, Ahmed b. Hanbel 1-222 IV-371)
- Bu söz Mümtahine suresi 8. ayetle çelişmiyor mu? Ayette Allah, sizinle din konusunda savaşmayan, sizi yurtlarınızdan sürüp-çıkarmayanlara iyilik yapmanızdan ve onlara adaletli davranmanızdan sizi sakındırmaz buradaki müşrikler cizye vergisi veren daha önce Müslümanlara karşı savaşmayan Müslümanlara zarar vermeyen kimselerdi bunların sürülmesi hem ayetle hem de islamın adalet anlayışıyla çelişmez mi; açıklayabilir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

“Dininizden ötürü sizinle savaşmayan, sizi yerinizden, yurdunuzdan etmeyen kâfirlere gelince, Allah sizi, onlara iyilik etmeden, adalet ve insaf gözetmeden menetmez. Çünkü Allah âdil olanları sever. Allah sadece, dininizden ötürü sizinle savaşan, sizi yerinizden yurdunuzdan kovan ve kovulmanıza destek veren kâfirleri dost edinmenizi meneder. Her kim onları dost edinirse, işte onlar zalimlerin ta kendileridir.” (Mütehine, 60/8-9)

mealindeki ayetler, daha sonra inen Tevbe suresindeki,

 “Allah ve Resulünden, kendileriyle anlaşma yaptığınız müşriklere son ihtar! Bu günden itibaren yeryüzünde dört ay istediğiniz gibi dolaşın ve şunu bilin ki siz Allah’ın elinden hiçbir şekilde kaçıp kurtulamazsınız ve Allah kâfirleri rüsvay edecektir.” (Tevbe, 9/1-2)

mealindeki (ve ardından gelen 3-5.) ayetlerle neshedilmiştir. (bk. Taberi, Kurtubî, Mütahine, 8-9. ayetlerin tefsiri).

- Razi de bu ayetlerin daha sonra inen “KITAL” (Tevbe, 9/1-5) ayetleriyle neshedildiğini belirtmektedir.

- Bununla beraber, ayette savaşılmaması istenenler mutlak müşrikler olmayıp, müşriklerden bazılarıdır. Bunların Resulullah ile anlaşma yapan Huzaa kabilesi olduğunu söyleyenlerin yanında, bunların müşrik kadın ve çocuklar -veya Hz. Esma’nın annesi- olduğunu söyleyeler de vardır. (bk. Razi, Kurtubi, Mümtehine, 60/8-9. ayetlerin tefsiri)

- Aslında surenin 8. ayetinde yer alan ifadelerle “müşriklerden bir kısmı” kastedildiği, surenin 9. ayetinde müşriklerle savaşmaya izin veren ifadesinden de anlaşılmaktadır.

- Soruda yer alan hadis rivayeti, Efendimiz (asm)'in vefatı günlerinde olduğuna göre, onun Tevbe suresinden sonra söz konusu edildiği açıktır. Dolayısıyla bu hadis ile Mümtehine suresinin ilgili ayetleri arasında herhangi bir çelişki yoktur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Tevbe suresi 5. ayete göre, anlaşma yapılan müşrikler de öldürülecek mi?

- Yanlış youmlanan bir ayet: "Onları bulduğunuz yerde öldürün."

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet