Umre ve hac için tek say yeterli mi?

- Temettü haccı yapan biri hem umre için hem de hac için ayrı ayrı mı say yapması lazım yoksa ilk gittiği zaman umre için yapılan say yeterli mi?

Değerli kardeşimiz,

Temettu haccı, aynı yılın hac mevsiminde, önce umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra yeniden hac için ihrama girilerek yapılan hacdır.

Temettu haccı yapmak isteyen kişi, ihrama girme yerleri olan mikatta veya daha öncesinde umreye niyet ederek ihrama girer, Mekke’ye vardıktan sonra umre yapar. Sonra tıraş olup ihramdan çıkar. Böylece umresi tamamlanmış olur.

Arefeden önce hac için ihrama girer. Haccını eda ettikten sonra ihramdan çıkar. Temettu haccı yapanların şükür kurbanı kesmesi vaciptir. (Merğinânî, el-Hidâye, 1/153)

Netice itibariyle umre için ayrı hac için ayrı say yapılması gerekir.

Say, hac ve umre ibadetlerinde Safa ile Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmeyi ifade eden fıkıh terimdir.

Gidiş ve gelişlerden her birine şavt, sayin yapıldığı yere mesâ denilir. Bu tepeler arasındaki say yerinin uzunluğu 394,5, genişliği 20 metredir.

Sayin Kuran’daki dayanağını oluşturan,

“Şüphesiz Safa ile Merve Allah’ın (dininin) nişanelerindendir; hac veya umre niyetiyle Kâbe’yi ziyaret eden kimsenin onları tavaf (say) etmesinde günah yoktur.” (Bakara 2/158) 

mealindeki ayette “günah yoktur” ifadesi sayin, Safa ile Merve tepelerindeki İsaf ve Naile adlı iki putu selâmlamak üzere yapılan Cahiliye dönemi uygulamasını çağrıştırdığını düşünen bazı sahabilerin bu kaygısını gidermeyi amaçlamaktadır (Buhârî, Ḥac, 79, 80)

Sayin dinî bir hüküm oluşu ayrıca icmâ ile desteklenmiştir. İbn Abbas tarafından nakledilen ve genel kabul gören rivayete göre Hz. İbrahim’in eşi Hacer’in, oğlu İsmail için su aramak maksadıyla bu iki tepe arasında koşması sayin menşeini oluşturur. (bk. Buhârî, Enbiya, 9)

Muhammed Hamîdullah sayin ana şefkatinin ifadesi, dolayısıyla Allah’ın kullarına sevgisinin sembolü olduğunu belirtir. (İslâm’da Hac, trc. M. Âkif Aydın, s. 149)

Say Hanefî mezhebine göre hac ve umrenin vaciplerinden, diğer üç mezhebe göre ise rükünlerindendir.

Kıran haccında Hanefî mezhebine göre biri umrenin, diğeri haccın olmak üzere iki say yapılması gerekirken cumhura göre ifrad haccında olduğu gibi tek say yapılır, bu hem haccın hem de umrenin sayi kabul edilir.

Hac eda edilişi bakımından ifrad, temettu ve kıran şeklinde üçe ayrılır.

İfrad haccı, umre yapmaksızın sadece hac menasikini yerine getirmek suretiyle ifa edilir.

Temettu haccında umre yapıldıktan sonra ihramdan çıkılır, ardından aynı dönemde tekrar hac için ihrama girilerek hac menasiki eda edilir.

Kıran haccında ise ihrama girerken hem umreye hem de hacca niyet edilir ve aynı ihramla her iki ibadet yerine getirilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet