"Ümmetim hiçbir yıla yetişmeyecek ki, bir sonraki yıl ondan daha beter olmasın." anlamında bir hadis var mıdır, nasıl anlamak gerekir?

Değerli kardeşimiz,

Bu konuda -benzer ifadelerle gelen- değişik hadis rivayetleri vardır: Misal olarak Buharî’nin rivayetini vereceğiz:

Zubeyr b. Adî anlatıyor: Hz. Enes’in yanına gittik, Haccac’ın zulmünden şikayet ettik. Bize şunları söyledi:

“Sabredin, şunu iyi bilin ki, -Rabbinize kavuşuncaya (ölünceye) kadar- üzerinize hiçbir zaman gelmez ki, arkasından gelen ondan daha kötü olmasın. Bunu bizzat Peygamberinizden duydum.”(Buharî, Fiten,  6).

Bu konuda değişik yorumlar yapılmıştır. Özetle şunu söylemek mümkündür:

Bu hadiste söz konusu edilen, “zamanların gittikçe kötüleşmesi”nden, maddi sıkıntılar, kıtlık gibi hususları değil, genel olarak gittikçe takvanın, dürüstlüğün, samimiyetin, hakiki ilmin azalacağı, hakiki alim ve fakihlerin azalacağı anlamında algılamak daha isabetli görülmektedir. Şüphesiz, bir sonraki asırda, bir önceki asırdan daha bilgili, daha takvalı insanlar çıkmıştır. Bunlar, istisna olup kaideyi bozmaz. Çünkü, buradaki  mesele insanlık camiasındaki genel  gidişatı, ümmetin genel durumunu tasvirden ibarettir.(bk. İbn Hacer, ilgili hadisin şerhi).

Bâzı zaman olur ki, sonraki bir dönem öncekinden daha hayırlı olabilir. Meselâ Ömer ibn Abdilazîz zamanı, Haccâc'ın zulüm devrinden sonradır ve o dönmede Râşid Halîfeler devrini andıran âdil bir idare hâkim olmuştur. Demek ki, bu genel kuralın istisnaları idari yapıda olduğu gibi, diğer konularda da olabilir. Ancak istisnalar kaideyi bozmaz. Hüküm de çoğunluğa göre verilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet