Toksik anne ve baba ile nasıl başa çıkılır?

- İslam’da toksik ebeveyn (anne ve baba) ile nasıl başa çıkılır?
- Toksik bir ailede yaşıyorum ve hayatta hiçbir şeyi başaramayacağımı söylüyorlar. Örneğin, bir şeyi başaramadığımda bana "ezik, öküz, mal" gibi lakaplar takarak bağırıyorlar. Sadece uyuduğumu ve başka hiçbir şey yapmadığımı iddia ediyorlar.
- Kalbimi, ruhumu incitiyorlar ve sadece onların beklentilerine uymadığım için sürekli beni başkalarının çocuklarıyla kıyaslıyorlar…

Değerli kardeşimiz,

Yeterli eğitimi olmayan anne-babalar, çocuklarını nasıl teşvik edeceklerini, daha iyiye ve daha güzele nasıl motive edeceklerini maalesef bilmiyor olabilirler. 

Bu durum çocuklar içi son derece zor ve yıpratıcıdır. Çünkü ebeveynlerinin olumsuz ve zarar verici sözlerine maruz kalmak, çocuğun öz saygısını ve öz güvenini ciddi şekilde zedeler. Bu da aynı zamanda ruh sağlığına oldukça zarar verir.

Kolay olmasa da bu durumla başa çıkmanın ve kendi duygusal sağlığını korumanın bazı yolları da yok değildir. İşte bazı tavsiyelerimiz:

Anne-Babanızı Anlamaya Çalışın

Öncelikle neden böyle davrandıkları konusunda onlarla empati kurun. Art niyetli olmadıklarını, bu durumun eğitimsizlikten geldiğini veya kendi anne-babalarından gördüklerini uyguladıklarını anladığınızda gerçi onlara hak vermeyeceksiniz, ama onları anlayacaksınız. Bu da onlara karşı olan kızgınlığınızı biraz da olsa hafifletecektir.

Sınırlar Koyun ve Onları Koruyun

Anne-babanız da olsa, saygınızı korumanız şartıyla, hakaret ve aşağılamalarına karşı sınırlarınız olsun. Bu çerçevede hangi davranışların kabul edilemez olduğunu belirleyin ve bu konuda net olun. Örneğin;

Sizin öz güveninize zarar veren, insan onuruna yakışmayan “ezik, öküz” gibi sözlerin sizi rahatsız ettiğini ve bunları kabul etmeyeceğinizi açıkça ifade edin.

Kararlı ve Saygılı Bir Şekilde Onları Aydınlatın

Belirlediğin sınırları korumakta kararlı ve tutarlı ol. Sınır ihlallerine karşı, saygı çerçevesinde belirlediğiniz tepkileri uygulayın. Uygun bulmadığını ifade edin. Daha da önemlisi, bu gibi sözlerin, iyi niyetle söylenmiş bile olsa çocukların ruh sağlığını bozduğunu onlara anlatın.

Kendi Kişisel Gelişiminize Önem Verin

Maddi ve manevi alanda kendinizi geliştirmeye çalışın. Okul başarısı, kitap okuma, manevi hayatınızı zenginleştirme, örneğin namazlarınıza daha çok dikkat etme, diğer ibadetlerinize, tesettürünüze dikkat etme vb. gibi davranışlarla kendinizi geliştirdikçe öz saygınız aratacağı gibi, çevrenizin de size bakışı değişecektir.

Stres Azaltacak Şeyler Yapın

Evde veya yakın çevrenizde yürüyüş yapmak, egzersiz yapmak, hoşunuza giden hobiler edinme yolu ile stresinizi azaltmaya çalışın.

Durumu Kabul Edin

Esasen huy değişmez, ama yönü değişebilir. Örneğin inat huyu her insanda vardır, bu huyu hayırlı şeylerde inat etmede kullanmak ibadettir.

Aynen bunun gibi, ebeveynlerinin bazı kötü huyları da hayra yönlendirilebilir. Eğer bu huyla kötüde devam ederse, onların toksik davranışlarının sizin sorumluluğunuz ve kusurunuz olmadığını kabul edin. Düzelmesi için de yardımcı olmaya çalışın ve Rabbimize dua edin.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet