Boşanmak isteyen çiftleri barıştırmak için ne yapmalıyız?

- Boşanmak isteyen çiftleri tekrar birleştirmek için nasıl bir yol izlemeliyiz?
- Onlara nasıl yaklaşmalıyız?

Değerli kardeşimiz,

Boşanmak isteyen çiftleri tekrar bir araya getirme yolundaki çabanızdan dolayı sizi tebrik ediyoruz. Çünkü Yüce Yaratıcımız Kur’an-ı Kerim’de  boşanmak isteyenlerin yakın çevresini onlara hakem olma konusunda teşvik ediyor. 

Konuyla ilgili bir ayet meali şöyledir:

“Eğer karı-koca arasının açılmasından endişeye düşerseniz, bir hakem erkeğin tarafından, bir hakem de kadının ailesinden kendilerine gönderin. Bu arabulucu hakemler gerçekten barıştırmak isterlerse, Allah karı-koca arasındaki dargınlık yerine geçim verir. Şüphesiz ki Allah hakkıyla bilendir, her şeyin aslından haberdardır.” (Nisa, 4/35)

Bu gayretinizin başarıya ulaşması için öncelikle her iki tarafı da objektif bir şekilde iyice dinlemek, kişilerin boşanma nedeni ve boşanma karşısındaki tutumlarını net olarak belirlemeniz gerekir.

1) Tarafların her ikisini de objektif bir şekilde dinleyin

İnsanlar, ikili ilişkilerindeki bir sorunu çok büyük çoğunlukla kendi açılarından değerlendirir, yanlışlarını görmez veya küçük gösterirken, karşı tarafın hatalarını büyüterek anlatırlar. Böylece onlara yardımcı olmak isteyen kişiyi de yanlış yönlendirmiş olurlar.

Bunun için evlilik sorunları olan kişileri barıştırmak isteyenler, birinci derece aile yakınları değil de tarafların ikinci derece akrabalar / arkadaşları olması ve her iki tarafı da dinlemesi, soruna sağlıklı teşhis koymak adına son derece önemlidir.  

2) Tarafları boşanmaya götüren nedenleri belirleyin

Boşanma başta olmak üzere, evlilik sorunlarının nedenleri zannedildiği kadar basit olmayabilir. Nedenler basit olmadığı için, çözümler de basit değildir. Basit çözüm sunmak, kangren olmuş bir yaraya pansuman yapmak gibi neticesiz kalır. Bunun için sorunların çok boyutlu olan nedenini iyi bilmek gerekir.

Boşanmanın bir şekilde psikolojik, sosyal, ekonomik, kültürel ve mahrem nedenleri olabilir. Bunu tam olarak anlama adına şu noktaları öğrenmekte fayda vardır:

- Boşanma; sadakatsizlik, aile içi şiddet, ani gelişen bir öfke veya ortaya çıkan ekonomik gibi bir krizin sonucu mudur?

- Çiftlerin mahrem hayatlarının olmayışı veya yeterli olmayışından mıdır?

- Yoksa sevgisizliğin, ilgisizliğin bir sonucu mu veya evlilik süresince yaşanan kültürel, iletişim, ailevi, çocuk eğitimi, evdeki iş bölümü gibi sorunların çözülmemesinden kaynaklanan duygusal bir uzaklaşmanın bir sonucu mudur?

- Ailelerin müdahalesinin, çiftlerin ailelerine sınır çizememesinin payı nedir?

- Veya bunların birkaçının sonucu mudur?

- Çiftlerin huzursuzluğu, ne zamandan beri var?

- Evliliğin ilk yıllarından beri böyleler mi, yoksa daha sonra ortaya çıkan bir olay veya durumdan sonra mı gelişti?

3) Çiftler için evliliğin devamı mı yoksa boşanmanın mı daha sağlıklı olduğuna karar verin

Bu nedenler tespit edildikten sonra, çiftler için evlilik bağının devam etmesi mi daha hayırlıdır yoksa boşanmaları mı, sorusuna cevap aranmalıdır. Çünkü bazı travmatik aile ilişkileri vardır ki, bu durumda boşanmaları, birlikte yaşamalarından daha iyi olabilir. Hem taraflar hem de varsa çocuklar için kritik ve zor bir süreç olsa da doğru yönetildiğinde sağlıklı boşanma da mümkündür.

Eğer devam etmeleri aile üyeleri için daha hayırlı ise, mevcut sorunların çözümü konusunda ortak bir yol bulmalarının mümkün olduğunu ifade edin. Nedenler devam ettiği sürece, çiftleri dışarıdan zorla bir araya getirmenin faydası olmaz veya olsa bile kısa sürelidir. Aile büyüklerinin ve çocukların araya girmesi de aynı şekilde soruna kalıcı bir çözüm getirmekten uzaktır

4) Sorunun ortadan kalkması için her ikisinin de sorumluluk almasını sağlayın

Sorunun ortadan kalkması konusunda her ikisinin de sorumluluk almasını sağlayın. Çünkü tek taraflı sorumluluk veya üçüncü kişilerin sorumluluk alması uzun vadeli çözüm getirmez.   

Burada üçüncü kişilere düşen şey, çiftlerin güçlü yanlarını, örneğin merhametli, şefkatli olmaları, mücadeleci olmaları, çocuk sevgileri, vb. bulup onlar üzerinde çözüm önerilerinde bulunmak ve onları cesaretlendirmektir.

5) Çiftin, sağlıklı sorun çözmelerini sağlayın

Bunun yanında sorunlarını nasıl çözdüklerine bakabilirsiniz. Onlara sağlıklı sorun çözme yollarını öğretin. Çünkü insanları mutsuz eden, sorunlar değil, sorun çözme biçimleridir veya çözememeleridir.

Çiftler, sorunlarını kavga ile mi, birbirlerini eleştirerek mi, susarak mı çözüyorlar? Yoksa sorunlarını dile getirmekten korkuyor, birbirlerine öfkelenip kızıyorlar mı?

6) Sizi aşan konular için çifti uzman bir psikoloğa yönlendirin

Eğer, boşanmaya neden olan etkenler üçüncü kişileri aşan şeyler ise, örneğin mahrem sorunlar, kişilik bozuklukları, takıntı, aşırı kıskançlık gibi, mutlaka inançlı uzman bir psikologdan yardım alınması  tavsiye edilmelidir.

7) Boşanma karşısında çiftin tutumunun ne olduğuna bakın

Ayrıca boşanma karşısında kişinin tutumunun esnekliği veya katılığını bilmek de çözüm yolunda üçüncü kişilere yardımcı olacaktır. Çünkü kişiler, büyük çoğunlukla boşanmaya ani bir şekilde karar vermezler. Boşanma düşüncesi, bir tohum gibi beyine ekildiği günden sonra yeşerip dal budak vereceği güne kadar bir süreç geçirir. Bu durumda boşanma fikri, kişinin beynine iyice kökleşmiş olduğu için söküp atılması da oldukça zordur.  

Ancak bu düşünce yeni ve ani gelişen bir tutum karşısında kızgınlıkla, öfkeyle, intikam duygusuyla, inatla alınmış bir karar ise, bu durumda kişileri ikna etmek daha kolaydır ve bunlara yaklaşım da farklıdır.

8) Çifti anlamaya çalışın, çektikleri acıların basit olmadığını onlara söyleyin

İster uzun süreli, isterse de kısa süreli bir karar sonucunda alınmış olsun, boşanma kararı çok kolay alınan bir karar değil. Bir evliliği bitirmek, yol arkadaşlığına son vermek, bilinmez bir hayata adım atmak için harekete geçmek zordur. Bu durum, kişinin beyninde, çok olumsuz anlamlar yüklediği, bundan dolayı da çok acı çektiği bir sürecin sonucudur.

Bunun için öncelikle boşanmak isteyen kişiyi anlamak, çektiği acılara ayna olmak, o acıları yaşadığını kabullenmek ve bunun gerçekten zor olduğunu ona ifade etmek gerekir.

Yoksa, “Ne olacak ki, sen de çok büyütüyorsun, çok nazlısın, çok hassassın, tahammülün azdır, sabrın noksandır, böyle bir kadın / erkek çekilmez mi? Bak annene / babana, neler çektiği halde yine de ayrılmadılar.” gibi ifadeler, kişiyi sizden uzaklaştırır ve sözleriniz de etkili olmaz.

9) Kararlarını yeniden gözden geçirmeleri ve sorgulamaları için onları düşünmeye yönlendirin

Boşanmak isteyen kişiler; kızgınlık, öfke, kırgınlık, inat, intikam, umutsuzluk, çaresizlik gibi duygularını yoğun yaşadıkları için, her zaman mantıklı düşünemezler. Bundan dolayı onları barıştırmak ve kararlarından vaz geçirmek için, kararlarını sorgulamak ve yeniden düşünmeye sevk etmek de faydalı olacaktır. 

Örneğin şunlar söylenebilir:

- Daha sonra “keşke” demeyeceğiniz bir karar vermek için acele etmeyin ve iyice düşünün.

- Boşanma ile belki bir sorundan kurtulacaksınız, ama diğer taraftan da ekonomik, psikolojik ve çocukların eğitimi gibi onlarca sorunla boğuşmak zorunda kalacaksınız.

- Dünyaya getirmeye vesile olduğunuz çocukların sağlıklı yetişmesi için, onların hem anne hem de baba rol modeline ihtiyaçları var. Sevgi, saygı değer görme, değer verme, dayanışma, yardımlaşma, "baba gibi baba", "anne gibi anne" olmayı ancak sizin yanınızda alabilirler. Aksi halde ileriki hayatlarında kişilik ve cinsel kimlik bozukluğu yaşama ihtimalleri var. Unutmayın boşanmış ailelerin çocukları, diğer ailelere göre evlendiklerinde boşanmaya yakındırlar. Onlara karşı sorumluluklarınız, sizin birlikte sıcak bir aile hayatı yaşamanızı gerektiriyor.

- Sorunlar karşısında mücadele etmek yerine, vazgeçmeyi seçerseniz, ikinci değil, üçüncü evliğinizi de yapsanız sonuç hep aynı olacak. Yani hep boşanmayı seçeceksiniz. Sorunlar karşısından pes etmekten veya sızlanmaktan vazgeçip, onlara çözüm üretmeyi öğrenin. Kendinizi, başta iletişim becerileri olmak üzere hayatı, evliliği, kişiler arası ilişkiyi anlamaya yönelik geliştirin.

- Evlilik, karşılıklı anlaşma demektir. Bunun için kendi pozisyonunuzda ısrar etmek, inat etmek, "Benim dediğim olsun." demek yerine, ortak bir noktada buluşmayı denerseniz, birçok konuyu çözmeniz mümkün olacaktır.

- Evlilik hayatında herkes, bir diğerinin değişmesinde ısrarcı olmak yerine, kendisi biraz değişirse karşı tarafın da değişeceğini görecektir.

- Yapılan araştırmalar göstermektedir ki ciddi travmatik evlilik sorunları dışında, diğer nedenlerden dolayı boşananların hiçbiri, evlilik hayatında yakaladığı mutluluğu bir daha asla yakalayamıyor, bir kısmı yeniden evlenemiyor, evlenenler de eskisi kadar huzurlu olamıyor.

- Boşanmadan önce, inançlı bir evlilik danışmanı / terapistten görüş almanız, daha sağlıklı karar vermenizde size yardımcı olacaktır.

- Unutmayın hepimiz bir imtihandayız. Allah, kimi kullarını mal-mülk ile kimini makam-mevki ile kimini de eşleriyle vb imtihan ediyor. Belki sizin de imtihanınız eşinizledir. Bu imtihanda size düşen şey, katlanılması imkansız değilse, mükâfatını Allah’tan bekleyip sabretmektir. Burada çektiğiniz sıkıntıların mükâfatını katbekat alacaksınız.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet