Baba her koşulda haklı mı?

- Ben 24 yaşında bir erkeğim. Babamla şiddetli kavgalar, tartışmalar yaşıyoruz. Örneğin markete gitmemi istediği zaman falan şeyi şuradan değil de buradan alsam olur mu dediğim için beni sorumluluktan kaçmakla, rahatına düşkün olmakla suçlayıp şahsiyetime hakaretler etti, işsiz olduğumu kastederek ben olmasam açlıktan geberirsin dedi ve devam eden tartışmada yüzüme tükürdü.
- Ben de "bunlar bana isabet etmez" diyerek kötü sözlerini sürekli reddettim ve o tükürdükten sonra bir nevi cinnet geçirecek gibi olmama rağmen "bunun bedelini ahirette ödeyeceksin" demekle yetinebildim.
- O da bana "madem öyle benimde babalık hakkım sana haram olsun" dedi. Ben de "Allah'ın verdiği hakkı sopa olarak kullanamazsın" dedim.
- Böyle bir durumda yine de ondan helallik alma mecburiyetim var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle babanızla ilişki ve davranışınızın ruh sağlığınıza zarar veren bir biçim aldığı anlaşılıyor. Bunun sizin günlük hayatınızı da zorlaştırdığı, iş veya okul, yaşam motivasyonunuzu kırdığı görülmektedir.

Dolayısıyla bu ilişki biçiminin bir an önce sağlıklı bir hale gelmesi ikinizin de faydasınadır.

Aile içi ilişkilerde yaşanan çatışmalar oldukça karmaşık ve zorlayıcı olabilir. Çünkü her ailenin dinamikleri kendisine özgüdür. Bununla beraber babayla olan ilişkinizi düzeltmek ve daha sağlıklı bir iletişim kurmanız için aşağıdaki adımları deneyebilirsiniz:

1. Kendinizi Tanıyın ve Değerlendirin

Öncelikli olarak kendinizi tanımaya çalışın. Özellikle duygu ve davranışlarınızı anlamaya ve tepkilerinizi analiz etmeye çalışın. Neye neden tepki verdiğinizi, bu tepkinizin altında yatan psikolojik dinamikleri neler olduğunu öğrenmeye çalışın. 

Bunun yanında kendi stres seviyenizi ve bu stresle nasıl başa çıktığınızı değerlendirin. Belki de stresinizi azaltmak için farklı yöntemler bulabilirsiniz (spor, namaz ve oruç gibi ibadetlere ağırlık vermek, hobiler vb.).

2. Babanızla Empati Kurun

Babanızın da duygularını ve düşüncelerini anlamaya çalışın. Belki de onun da sizin bilmediğiniz sebeplerden dolayı stresli veya üzgün olduğu durumlar vardır. Onun perspektifini anlamak, iletişimi geliştirebilir ve çatışmaları azaltabilir. Çünkü babalar da insandır, nefis ve gurur taşıyorlar.

Dolayısıyla onlar da bazen çocuklarını terbiye etme ve onları koruma adına hatalı davranabiliyorlar. Çoğu zaman da bunu çocuklarının iyiliği için yaptıklarını düşünüyorlar.

Bir kısım babalar, kendi babalarından gördüğü davranışın aynısını çocuğuna uyguluyor, bir kısmı ise çocuğuna verdiği duygusal zararın farkında değildir.

Bundan dolayı sizin yapacağınız şey, öncelikle babanızın davranışlarına hak vermeden onu anlamaya çalışmaktır. Örneğin onun hatalı davranışlarının bir kısmını babasına ve annesine, bir kısmını eğitimsizliğine, bir kısmını evlatlarını koruma güdüsüne, terbiye biçimine veya eksikliğine verebilirsiniz.

Böyle düşündüğünüzde duygularınız da normale dönecektir. Ona kızmak yerine, düzelmesi için dua edecek ve onun yanlışlarından kendi hayatınız için dersler çıkaracaksınız.

3. Babanızın Yanlışlarına Uygun Bir Şekilde “Hayır!” Diyebilirsiniz

İslam’a göre, anne-baba ile güzel geçinmek ve yaşlandıklarında onlara “öf” bile dememek esastır. Ancak onların yanlışlarına hakaret etmemek şartıyla “yanlıştır” demeniz, uygun bir şekilde karşı çıkmanız dinen günah değildir.

İslam dini, her zaman doğru olanı söylememizi, hak ne ise ona göre davranmamızı emreder. Yeter ki, saygı sınırını aşmamış olun. Buna her ne şekilde olursa olsun babanıza beddua etmemek de dahildir.

4. Sağlıklı İletişim Teknikleri Kullanın

Kendi kendinize sinirlenip, iç dünyanızda babanızla kavga etmek, “beddua etmek” sorununuzun çözümüne katkı sunmaz. Yapacağınız en güzel şey, babanızla sağlıklı bir iletişim kurmaya çalışmaktır.  

Babanızla saygınızı bozmadan konuşmaya başlarsanız, sorunlarınızın bir kısımı çözülecektir. Ona, ne hissettiğiniz, ondan ne beklediğinizi, nasıl davranırsa daha mutlu olacağınızı söyleyin. Çünkü az önce de belirttiğimiz gibi, babanız sizin ne kadar üzüldüğünüzü ve ne hissettiğinizi veya ondan neler beklediğinizi tam bilmeyebilir. Sizi ne kadar üzdüğünün de farkında olmayabilir. Bunları güzel bir üslupla söylediğinizde emin olun olumlu geri dönüşüm olacaktır.

Suçlamalar ve eleştiriler yerine, kendi duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ifade eden "Ben" dilini kullanın. Örneğin, "Sen hep bana bağırıyorsun." yerine "Bana bağırıldığında kendimi kötü hissediyorum." demek gibi.

Bunun yanında tartışmalar sırasında sakin kalmaya çalışın ve duygusal patlamalardan kaçının. Sakin kalmak, tartışmanın kontrol dışına çıkmasını engelleyebilir.

5. Ortak Zemin Bulmaya Çalışın

İkinizin de hemfikir olabileceği konular bulun ve bu konular üzerinden ilişkinizi güçlendirmeye çalışın. Küçük adımlarla başlayarak, birlikte zaman geçirebileceğiniz aktiviteler bulun. Bu, aranızdaki bağı kuvvetlendirebilir.

6. Sınırlar Belirleyin

Kendi sınırlarınızı belirleyin ve bu sınırları korumaya çalışın. Kendinizi psikolojik olarak korumak önemlidir. Babanıza saygı çerçevesinde sınırlarınızı anlatın ve bu sınırlara uyulmasını talep edin.

Unutmayın, her ailede zaman zaman çatışmalar olabilir, önemli olan bu çatışmaları nasıl yönettiğinizdir. 

Anlattıklarımız çerçevesinde adım atarsanız emin olun ilerleme kaydedeceksiniz. Çünkü babalar, oğulları ile iftihar eden ve onların kendilerinden daha ileride olmasını isteyen fedakâr kişilerdir. Babanız da sizinle iftihar edecektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet