Riya dünyevi işlerle ilgili de olur mu?

Tarih: 27.07.2020 - 08:26 | Güncelleme:

Soru Detayı

- İbadet niyetiyle yapılmayan işler gizli riyaya, gösterişe veya gizli şirke girer mi?
- Riya sadece ibadetlerle ilgili konular da mı olur, yoksa dünyevi işlerle ilgili de olur mu?
- ​Sadaka verirken Allah rızası için değil de insanlar cömert desin diye vermenin riya, gösteriş ve gizli şirk olduğunu biliyorum, ama yukarıda verdiğim iki örneğin de riya veya gizli şirke girip girmediğini çözemedim bir türlü.
- ​Mesela bir kişi saçını uzatsa ama Peygamber Efendimiz uzattığı için değil de nefsinin hoşuna gittiği için uzatsa veya güzel elbise giyerken Allah nimetini üzerinde görsün niyetiyle değil de nefsinin hoşuna gittiği için güzel elbise giyse bu durum riya, gösteriş veya gizli şirk olur mu?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Sözlükte “görmek” anlamındaki re’y kökünden türeyen riyâ (riâ’), hadislerde ve ahlâka dair eserlerde -süm‘a (şöhret peşinde olma) kelimesiyle birlikte- “saygınlık kazanma, çıkar sağlama gibi dünyevî amaçlarla kendisinde üstün özellikler bulunduğuna başkalarını inandıracak tarzda davranma” şeklinde açıklanır.

Kaynaklarımızda dünyevî konulardaki riyakarlıklara yer yer değinilmektedir. (Meselâ bk. Muhasibî, er-Riaye, s. 183-184; Gazzali, İhya, 3/297-299)

Demek ki, riya ve gösteriş yapmak ibadetlere özel bir şey değildir.

Ancak her dünyevi işin de bir ibadet yönü vardır. Mesela; bir insan “cömertlik şovu” yapmak için ziyafet verse, bu da bir riyadır. Zahiren ibadet olmasa da dolaylı olarak “infak” olduğundan, bir ibadet tarafı vardır.

- İhlas ve samimiyetin bulunmadığı her işte riya vardır. Fakat asıl olan bu samimiyet ve ihlasın Allah için olmasıdır; aksi riyadır.

Bununla beraber, samimiyetsizliğin, ikiyüzlülüğün bulunduğu dünyevi işlere de riya girer.

Mesela, bir insan Allah’ı düşünmeden bir çeşme yapabilir. Eğer görünürde bu çeşmeyi sırf insanlara hizmet için yaptığı halde, gerçekte kendisinin bir menfaati adına yaptıysa, bu konuda samimiyetsizlik olduğu için bir gösteriş ve riya olur.

Mesela, bir insan yemeklerden önce veya sonra ellerini yıkama adeti olmadığı halde, başka insanların bulunduğu bir mecliste -onlara göstermek için- bunu yaparsa samimiyetten yoksun bir riya olur.

Saç uzatma ve güzel elbise giyme konusunda riya ve gizli şirk olmaz. Meğer ki insanların yüzlerini “bir sünnet yapıyormuş” gibi kendine çevirse, o zaman riya olur. Yani işin içinde niyet çok önemlidir. Niyet, elması kömüre, kömürü elmasa dönüştürür. Yoksa “sünnet yapma” görüntüsünü verme niyeti yoksa, bu takdirde bu işlem gösteriş olmaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yazar:
Sorularla İslamiyet
Kategori:
Okunma sayısı : 1.000+
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun