Peygamberimizin velayeti nübüvvetinden üstündür, anlamında bir söz var mıdır?

- Şahı Nakşibend Hazretlerine atfedilen böyle bir söz eğer varsa, bunu nasıl anlamamız lazım?

Değerli kardeşimiz,

Hakim Tirmizî ve İbn Arabî gibi bazı mutasavvıflar, peygamberlerin sahip oldukları velâyet ve nübüvvet nurları hakkında şöyle bir değerlendirme yaparlar:

Nebilerin velâyeti, onların nübüvvetinden üstündür. Çünkü peygamberin sahip olduğu velâyet, onun Hakk’a dönük yüzü; nübüvvet ise halka dönük yüzüdür.

Ayrıca veli Allah’ın ismi, velâyet ise O’nun sıfatıdır. Peygamberlik ise insanın sıfatıdır. Bazı kimseler buradan yola çıkarak Allah’ın velâyet sıfatının tezahürü olan veliliğin, peygamberlerin sıfatı olan nübüvvetten üstün olduğunu savunmuş ise de bu görüş fazla taraftar bulamamıştır. (bk. İmamı Rabbanî, Mektubat II, 22)

Velâyetin nübüvvete üstünlüğü sadece peygamberlerin taşıdığı velâyetin; yine peygamberlerin sahip olduğu nübüvvetten üstün olması konusundadır. Yoksa "peygamber olmayanın peygamber olana üstünlüğü" anlamında değildir.

Ayrıca nebi güneşe, veli de aya benzetilirse, ayın güneşe dönmesi ölçüsünde aydınlanması misali veli de Hz. Nebi (asm)‘a ne kadar tabi olursa, o nispette kemal bulmuş olmaktadır. (İsmaili Ankaravî, Minhâcü’l-Fukarâ 241)

İmam Rabbanî, 95. Mektubunda bu konuyu detaylı şekilde ele alır ve bu görüşe katılmadığını söyler:

“Bazı sufiler velilik nübüvvetten daha üstündür demişlerdir. Zira onlar velâyette teveccühün Hakk’a, nübüvvette ise teveccühün insanlardan yana olduğunu görmüşlerdir. Hakk’a karşı olanın, insanlara karşı olanlardan daha üstün olacağı açıktır. Bazı sufiler de bu sözü çevirerek, ‘Bir Peygamberin velâyeti, kendi nübüvvetinden daha üstündür.’ demişlerdir. Bu fakîre göre, bu sözlerin hepsi, doğru olmaktan çok uzaktır.”

"Peygamberler, bütün mahlukatın en üstünleridir. Nimetlerin en üstünü onlara verilmiştir. Velâyet, nübüvvetin bir parçasıdır. Nübüvvet bir bütündür ve velâyeti içine alır. Bunun için nübüvvet, her velâyetten daha üstündür. İster peygamberin velâyeti olsun, ister velînin velâyeti olsun!"

İmam Rabbanî’ye göre bu tür sözlerin yanlışlığı şuradadır ki, her ne kadar nebilerin teveccühü halka yönelik olsa da bu yöneliş ancak onların zahirleri iledir. Peygamberlerin batınları daima Hak ile beraberdir. Peygamberlerin halk ile beraber olması onları irşad içindir, kendi nefsanî menfaatleri için değildir. (bk. Mektubat, 95. Mektup)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet