Geçmişi aşmak nasıl mümkün olabilir?

- Ben bir olayın ya da durumun kötü tarafını eleştirirken veyahut olması gereken iyi durumu söylerken, düşünürken, arzularken, zihnimden çok kuvvetli bir ses: Sen de bu günahı veya başka birçok günahı işledin, bu durumun iyi veya kötü tarafını söylemek senin haddine mi? diyor.
- Bir olayı değerlendirirken normal, insani ve İslâmî anlayışta değerlendirmeye alamıyorum. Çünkü o anda zihnim geçmişte yaptığım günahları, hataları sürekli önüme getiriyor. Mesela o konuda aynı hatayı ben de yapmışsam, zihnim; sen de yapmıştın ki bunu, doğrusu yanlışı sana mı kalmış diyor. Yani sürekli kendi kendimi aklıma getiriyorum ve normal, mantıklı bir değerlendirme yapamıyorum asla.
- Belirtmem gerekirse, OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk) ve anksiyete hastasıyım. Bana ne tavsiye edersiniz?

Değerli kardeşimiz,

Geçmişte yaptığınız hataların sürekli olarak aklınıza gelmesi ve bu durumun bir yargıda bulunmanızı zorlaştırması, özellikle obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ve anksiyete bozukluğu ile ilgili olabilecek bir durumdur.

Bu konuda size şunları tavsiye edebiliriz;

Geçmişi Kabul Etmek ve İlerlemek

Geçmişte yaptığınız hatalar, günahlar veya olumsuz davranışlar insan olmanın bir sonucudur. Çünkü her insanda nefis, his ve şeytan her vakit hükmediyorlar. Gafletinden yararlanıp çeşitli hilelerle günaha, harama ve yanlışa sevk edebiliyorlar. 

Kişiye düşen şey, günah işlediğinde tövbe edip, bir daha yapmamak üzere yoluna devam etmektir.

Bildiğiniz gibi zaten İslâm’da tövbe, kişinin geçmişte yaptığı hatalardan pişmanlık duyarak Allah’a sığınması ve ondan bağışlanma dilemesi anlamına gelir. Eğer samimi bir tövbe ettiyseniz, Allah'ın affedici olduğunu, rahim ve şefkatli olduğunu hatırlamanız önemlidir. Cenabı-ı Hak Kur’an’ı Kerim'de

“Şüphesiz Allah, insanlara karşı şefkatlidir, çok merhametlidir.” (Hac, 22/65)

diyerek, onun merhametine inanmamızı istemektedir.

Bunları düşünerek kendinizi sürekli geçmiş hatalarla yargılamak yerine, o hatalardan ders alarak ilerlemeye odaklanmalısınız.

Eleştirel İç Sesle Baş Etmek

OKB ve anksiyete bozukluğunda sık karşılaşılan durumlardan biri de zihindeki aşırı eleştirel iç sestir. Bu ses, hataların tekrarlanabileceği veya kişinin yeterince iyi olmadığı hissini sürekli olarak gündeme getirir.

Bu iç sesi fark ettiğinizde, onun sadece bir düşünce olduğunu, gerçeği yansıtmadığını ve sorumlu da olmadığınızı kendinize hatırlatın. Düşünceyi sorgulayabilir ve onun etkisinden kurtulmak için “Bu düşünce neye hizmet ediyor?” sorusunu sorabilirsiniz.

Kendi Kendinize Şefkat Geliştirmek

Kendinize karşı şefkatli olmak, bu tarz düşüncelerin üstesinden gelmek için güçlü bir araçtır.

Kendinizi sürekli eleştirmek yerine, insan olduğunuzu, hata yapmanın doğal olduğunu ve önemli olanın bu hatalardan ders çıkararak ilerlemek olduğunu kabul edin.

Bu şefkatli yaklaşım hem ayet ve hadislerde hem de psikoterapi yaklaşımlarında önemli bir yer tutar. Kendinize şunu söyleyebilirsiniz:

“Evet, hata yaptım, ama bu hatalar beni tamamen tanımlamaz. Daha iyi biri olmak için çalışıyorum.”

Düşüncelerinizin ve Duygularınızın Farkına Varın

Özellikle geçmiş hatalarla ilgili gelen düşünceler üzerinde durmak yerine, bu düşüncelerin nasıl tekrarlandığını fark edip, onları nasıl dönüştürebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Örneğin, “Ben bu hatayı yaptım ve bu yüzden hiçbir şey hakkında konuşmaya hakkım yok.” düşüncesini ele alın. Bu düşünceyi sorgulayın: Bu gerçekten doğru mu? Daha önce bir hata yapmış olmam, şimdi doğruyu anlamamı ve paylaşmamı engeller mi?

Tövbe ve Yeniden Başlama

İslami açıdan baktığınızda, samimi bir şekilde tövbe eden kişi, Allah tarafından affedilebileceğine inanır. Bu inanç, kişinin geçmişteki hatalarla ilgili sürekli bir suçluluk hissetmesini azaltır. Allah’ın bağışlayıcı olduğunu hatırlamak, suçluluk hissiyle başa çıkmanıza ve geleceğe odaklanmanıza yardım eder.

Kendinizi sürekli geçmişteki hatalarla yargılamak yerine, bu hataları birer öğrenme fırsatı olarak görmeye ve geleceğe dair pozitif adımlar atmaya odaklanmanız, daha sağlıklı bir içsel denge kurmanıza yardımcı olabilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet