Peygamberimizin kişisel özellikleri nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Peygamber (asm) Efendimizin bütün özellikleri, Allah’ın rızasına uygundu. Bu nedenle her Müslüman onun (asm) hayatını öğrenmeli, hayatı için gerekli konuların hükmünü bilmeli ve ona göre bir hayat yaşamalıdır.

Bu açından bakıldığında, Efendimizin bütün özelliklerini öğrenmek için alanında yazılmış eserlere okumamız gerekir.

Peygamberimizin kişisel özellikleri kısaca ve özet olarak şöyle ifade edilebilir:

- Boş ve fuzuli bir şey söylemez ve yapmaz, her sözü her hareketi ve her hali hikmet ve nasihat vardı. Asla dedikodu yapmaz, malayani bir şey yapmaz, herkesin akıl ve idrakine göre konuşurdu.

- Mülayim ve mütevazı idi, gülmesinde kahkaha gibi aşırılık olmazdı, sürekli mütebessimdi.

- Hizmetkârlarını pek hoş tutar, kendisi ne yer ve ne giyerse, onlara da onu yedirir ve onu giydirirdi.

- Cömert, ikram sahibi, şefkatli ve merhametli, gerektiğinde cesur ve gerektiğinde de halimdi.

- Öfkelendiği zaman yerinden kalkmazdı. Hakk’a itiraz edilmesinin, hakkın çiğnenmesinin haricinde öfkelenmezdi. Kimsenin farkına varmadığı bir hak çiğnendiği zaman öfkelenir, hak yerini buluncaya kadar öfkesi devam ederdi. Ancak hakkı tevzi ettikten sonra sükûnete bürünürdü. Asla kendisi için öfkelenmezdi. Şahsî meselelerde kendisini müdafaa etmez, kimseyle münakaşaya girmezdi.

- Kimsenin hanesine izin almadıkça adım atmazdı. Evine geldiği zaman da evde kalacağı müddeti üçe bölerdi. Birini Allah’a ibadete, birini ailesine, diğerini de şahsına ayırırdı. Kendisine ayırdığı zamanını avam-havas insanların hepsine tahsis eder, onlardan kimseyi mahrum bırakmazdı. Hepsinin gönlünü fethederdi.

- Kim ondan (asm) herhangi bir ihtiyacını gidermek için bir şey isterse, -ister ehemmiyetli, ister ehemmiyetsiz olsun-, onu yerine getirmeden huzur bulamaz, ihtiyacı halletmesi mümkün olmadığı takdirde hiç olmazsa güzel bir söz ile muhatabının gönlünü almaktan geri kalmazdı. O (asm), herkesin dert ortağı idi.

- Hangi makam ve mevkide olurlarsa olsunlar, zengin-fakir, alim-cahil bütün insanlar onun (asm) yanında, insan olmak haysiyetiyle eşit bir muameleye nail olurlardı.

- Bütün meclisleri ilim, hilim, haya, sabır, tevekkül ve emanet gibi faziletlerin hâkim olduğu bir mahaldi.

- Ayıp ve kusurlarından dolayı kimseyi kınamaz, îkaz ihtiyacı belirdiğinde bunu, karşısındakini rencide etmeyecek bir şekilde, zarif bir ima ile yaparlardı.

- Yaşamı boyunca yaratılmış tüm varlıklara karşı merhametli davranmıştır.

“Ant olsun size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O size çok düşkün, müminlere karşı da çok şefkatli ve merhametlidir.” (Tevbe, 9/128)

mealindeki ayet, onun şefkat ve merhamet örneği olduğunu vurgulanmaktadır.

- İnsanlar arsında kadın, erkek, büyük, küçük, renk, dil ve ırk ayrımı yapmazdı.

- İnsanlara sevgi ve merhametle yaklaşır, hiç kimsenin incinmesini istemez, kimseden intikam almayı düşünmezdi. Açları doyurur, yetimleri, öksüzleri ve kimsesizleri daima korurdu.

- Yoksullara yardım eder, yaşlıları ve hastaları ziyaret ederek onların sıkıntılarını paylaşırdı.

- Yaşamında daima adaleti ilke edinmiştir. Hakkı gözetirken, adaleti uygularken insanlar arasında fark gözetmemiştir. O (asm), ilahi emirler doğrultusunda hareket etmiştir.

Özetle, Hz. Peygamber (asm) Efendimiz sözleriyle, yaşayışıyla ve davranışları ile her konuda örnek ve rol model olmuştur. Bu nedenle onun kişiliği bütün yönleriyle burada vermemiz mümkün değildir.

Bununla beraber, askeri ve siyasi kişiliğiyle ilgili detaylı bilgi için şu açıklamaları okumanızı tavsiye ederiz:

- Resulullah Efendimizin (asm) peygamberlik misyonu, ferdî ve manevi hayat kadar maddi ve içtimaî hayatın da mükemmellik ölçüsünü ortaya koymayı ve her iki alanda insanlara kılavuzluk yapmayı kapsamaktadır.

- Müslümanlar bu inanca sahip olmakla birlikte Kuran ve sünnetin ilkeleri ışığında manevi olgunluğu, erdemli bir ferdî hayat kadar düzenli ve huzurlu bir sosyal hayat için de ulaşılması gereken bir amaç olarak gördüklerinden teorik plandaki ilgileri daha çok onun ferdî ve manevi hayata kılavuzluğu üzerinde yoğunlaşmış ve sîretiyle ilgili literatür de bu yönde gelişmiştir.

- Hz. Peygamber (asm) çeşitli ayetlerde belirtildiği üzere diğer insanlar gibi bir insandır (İsrâ 17/93; Kehf 18/110; Fussılet 41/6)

Fakat;
- İnsanlara örnek olduğuna (Ahzâb 33/21),
- Yüksek bir ahlak üzere bulunduğuna (Kalem 68/4),
- Allah’ın lütuf ve esirgemesine nail olduğuna,
- Kendisine hikmet bahşedildiğine (Nisâ 4/113; İsrâ 17/39, 87),
- İlim verildiğine (Bakara 2/145; Âl-i İmrân 3/61; er-Ra‘d 13/37),
- Kaba ve katı yürekli olmadığına (Âl-i İmrân 3/159),
- İnsanlardan korunduğuna (Mâide 5/67),
- İlahi yardımla desteklendiğine (Enfâl 8/62; Tevbe 9/40; Feth 48/3),
- İlahi gözetim ve koruma altında bulunduğuna (Tûr 52/48),
- Hidayete, dosdoğru yola erdirildiğine (En‘âm 6/161; Yâsîn 36/4; Zuhruf 43/43; Feth 48/2; Hac 22/67; Duhâ 93/7),
- Hak ile gönderildiğine (Bakara 2/119; Nisâ 4/170; Fâtır 35/24),
- Kendisine huzur ve güven duygusu verildiğine (Tevbe 9/26, 40; Feth 48/26),
- Göğsünün açılıp genişletildiğine (İşirâh 94/1),
- Allah’ın ve meleklerin ona salât okuduğuna (Ahzâb 33/56),
- Müminlere karşı çok şefkatli ve merhametli olduğuna (Tevbe 9/128)
dair ayetler vardır.

- Bu ayetlerin yanında, hadis ve siyer kaynaklarında da belirtildiği gibi diğer insanlardan farklı bir kişilik ve birikime sahip bulunduğu, üstün vasıflarla donatıldığı, başarısının temelinde vahyin bulunduğu ve toplumu bunun kılavuzluğunda yönettiği şüphesizdir.

- Bu çerçevede güçlü ve sağlıklı bir vücut yapısı, derin bir sezgi, anlayış ve kavrayış kabiliyeti, sağlam bir hâfıza, etkili hitabet, ihlas, sabır, cesaret, hilim, cömertlik, hayâ, iyi geçim, şefkat ve merhamet, vefa, tevazu, adalet, emanet, iffet, doğruluk gibi üstün niteliklere sahipti.

- Resulullah Efendimizin (asm) bu vasıflarıyla birlikte herhangi bir insan gibi yaşadığına ve tabiat üstü özelliği bulunmayan bir şahsiyet gibi diğerlerince izlenebilecek örnek bir hayat sürdüğüne işaret etmek gerekir. Aksi takdirde onun yaşayış biçimi insanlık için mükemmel bir örnek teşkil edemezdi.

- Karakteri, ahlakı, arzu ve eğilimleri farklı olan insanlara bir rehber olarak gönderildiğinden bunların bütün ihtiyaçlarını giderecek bir ruhî ve fikrî olgunlukla donatılmıştı. Takip ettiği siyaset de fert ve toplumları kapsayan, bütün eğilimleriyle insan tabiatını göz önünde bulunduran bir genişlik ve derinlik taşıyordu.

Resul-i Ekrem’in (asm), insanlık tarihinde özel, ailevi, siyasî, hukukî, ekonomik ve sosyal alanlar gibi hayatın bütün alanlarında ortaya koyduğu değerleri bilfiil uygulamayı başardığı bilinen tek peygamber ve lider olması da bu kılavuzluk ve önderlik misyonunun bir gereğidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet