Hz. Eyyüb duası nedir, yapan kurtulur mu?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili ayetlerin mealleri şöyledir:

“Eyyûb’u da an! Hani Rabbine, 'Başıma bu dert geldi. Ama sen merhametlilerin en merhametlisisin.' diye niyaz etmişti.” (Enbiya, 21/83)

“Bunun üzerine biz, tarafımızdan bir rahmet ve kulluk edenler için anılacak bir örnek olmak üzere onun duasını kabul ettik. Kendisinde dert ve sıkıntı olarak ne varsa giderdik; ona aile efradını, ayrıca bunlarla birlikte bir mislini daha verdik.” (Enbiya, 83, 84)

Hz. Eyüp (as) çok şiddetli bir hastalığa yakalanmış, hastalığı uzun sürmüş ve çeşitli imtihanlara, musibetlere maruz kalmıştı... Fakat tüm musîbetler, onu hep sabredici bulmuş ve "SABIR KAHRAMANI" ünvanını almıştı... Sonra imtihan daha da şiddetlenmiş, hastalık o kadar ilerlemişti ki; Allah’ı anan diline ve kalbine zarar vermeye başlamıştı.

İşte o zaman kendi bedenî sağlığı için değil, Allah’ı anmasına zarar gelmemesi için, ona (c.c) şu şekilde dua etmişti;

“Rabbi innî messeniyedurru ve Ente Erhamurrâhimîn.”

"Bana zarar dokundu, Ey Rabbim sen en merhametli ve en şefkatlisin."

Bunun üzerine Allah, onun (as) sabrına ve halis niyetine hürmetle şifa vermişti...

Hz. Eyyüb’ün hastalık ve sıkıntılara sabrı ve yaptığı latif dua her akıl sahibi için canlı bir örnek teşkil etmektedir. 

Nitekim Peygamberimiz (asm) şöyle buyurmuştur:

“Bela bakımından insanların en sıkıntıda olanı peygamberlerdir. Sonra salihler, sonra da derece derece diğerleri gelir. Kişi dini ölçüsünde imtihan edilir. Dini (inancı) kuvvetli olanın imtihanı da ağır olur.”(1)

Taberi de “bir mümin bir belaya uğrar veya bir sıkıntı yaşarsa, Hz. Eyyüb’ün uğradığı musibetleri hatırlasın ve 'Benden hayırlı olan peygamberlerden bir peygamber de musibete uğramıştı.' diyerek teselli bulsun.” demiştir.(2)

Zemahşeri ise, “kullarım onlara olan rahmet ve nimetimi hatırlasınlar! Onları unutmam. Eyyüb’e rahmet ettiğimiz gibi, başka kullarımıza da yaparız. Eyyüb gibi sabretsinler ki, dünya ve ahiret sevabına nail olsunlar demek olduğunu” söyler.(3)

Maturidi’nin de dediği gibi, kim bir belayla sınanır ve Hz. Eyyüb gibi sabrederse, Allah, Hz. Eyyüb’den belayı kaldırdığı gibi ondan da kaldırır.(4)

Yine Maturidi, “Hz. Eyyüb’ün bu imtihanı müminler ve aklıselim kişiler için bir öğüttür. Kişi bilmelidir ki, sıkıntı Allah’ın ondan almak istediği bir intikam değildir. Her sıkıntıya düşene kızgın olmadığı gibi, her bolluk verdiğine de ondan razı ve hoşnut olduğu anlamına da gelmez. Fakat Allah Teâlâ, dilediğini sıkıntı ve bela, dilediğini de bolluk ve varlıkla imtihan eder." demiştir.(5)

İbn Kayyım el-Cevziyye de “Eyyüb (as), Yüce Allah’ın sıfatlarıyla tevessül etti. Kendisinin çok aciz ve zayıf olduğunu, Allah’ın rahmetine de son derece muhtaç olduğunu arz etti. Bela ve sıkıntı ile imtihan edilen kişi bu noktaya vardığında, bela ondan kaldırılır. Kesinlikle tecrübe edildi ki, kim Hz. Eyyüb’ün bilgi ve anlayışıyla bu duayı yedi kez söylerse, Allah o kulunun sıkıntısını, zararını giderir.” demiştir.(6)

İbn Kayyim bu duanın kesin olarak tecrübe edildiğini söylediğine göre ya kendisi bizzat tecrübe etmiş ya güvendiği alim veya alimlerce tecrübe edilmiş veyahut da tecrübe edildiği bir olaya şahit olmuştur diye düşünmekteyiz.

Fakat o da bu duanın sadece söylenerek değil, Hz. Eyyüb gibi hareket ederek, halka şikayet etmeden, şikayetçi olmadan sabretmek ve yine sadece hâlini Rabbine arz etmek şartlarına bağlamaktadır. Yani kavli dua yetmez, fiili duanın da olması şarttır demektedir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Hz. Eyyub'un hastalığı hakkında bilgi verir misiniz? ...

Kaynaklar:

1) İbn Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Mektebetü’ş-Şamile 1431, 1/222.
2) Taberi, Camiu’l-Beyan an Tevili Ayi’l-Kur’an, Beyrut, 18/5007.
3) Zemahşeri, Keşşaf, Beyrut, Daru’l-İhyai’t-Turasi’l-Arabî, 3/131.
4) Maturidi, Tevilatu Ehli’s-Sünne (Tefsiru Maturidi),  (tah. Mecdi Baslum, Beyrut, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 7/368.
5) Maturidi, 8/634.
6) İbn Kayyim, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Kerim (muh: Mektebu’d-Dirasat ve’l-Buhusu’l-Arabiyye ve’l-İslamiyye), Beyrut, 1410, s. 381.
7) bk. Resul Şahin, Eyyüb Peygamberin Hastalıkla İmtihanı, Osmanlı Araştırmaları Dergisi, Sayı, 18, Aralık 2022.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet