Allah'tan başka bir hakem mi arayayım, ifadesi kimindir?

- Bir grup Hıristiyan burada Hz. Muhammed (sam) konuştuğunu söyler. Allah'tan başka bir hakem mi arayayım? Halbuki size kitabı açıkça indiren odur. (Enam 114)
- Bilginiz nedir?

Değerli kardeşimiz,

Ayetin meali şöyledir:

“(De ki:) 'Allah'tan başka bir hakem mi arayacağım? Halbuki size kitabı açıklanmış olarak indiren O'dur.' Kendilerine kitap verdiğimiz kimseler, Kur'an'ın gerçekten rabbin tarafından indirilmiş olduğunu bilirler. Sakın şüpheye düşenlerden olma!” (En'am, 6/114)

Fahreddin er-Râzî'ye göre ayet bir bakıma, Hz. Peygamber bir mucize getirirse, buna inanacaklarına dair yemin eden müşriklere (bk. Enam, 109. ayet) bir cevap teşkil etmektedir.

Esasen her ayetin başında ya açıktan ya da gizli olarak "De ki" anlamına gelen "Kul" emri vardır. Öncelikle bunu hatırlatmak isteriz.

Bu ayette özellikle Hz. Muhammed Efendimiz (asm)'in kendisiyle ilgili bir konunun söylenmesi Allah tarafından emrediliyor ve "Allah'tan başka bir hakem mi arayacağım? Halbuki size kitabı açıklanmış olarak indiren O'dur." demesi isteniyor.

Demek ki, her ayette olduğu gibi bu ayette geçen bu ifade de Allah’ın emridir ve Hz. Muhammed (asm) bu ifadeyi tekrar etmekle görevlidir.

Bu nedenle ayetin mealini verirken konu daha iyi anlaşılsın diye "Allah'tan başka bir hakem mi arayacağım? Halbuki size kitabı açıklanmış olarak indiren O'dur." kısmını ayrıca tırnak içine aldık.

Özetle "Allah'tan başka hakem mi arayacak mışım?" ifadesi şu demektir:

"Ey Muhammed de ki: 'Sizler diğer mucizeleri talep et­me konusunda ısrar edip işi yokuşa sürüyorsunuz... Aklen Allah'tan başka bir hakem talep etmek caiz midir? Çünkü herkes, bunun caiz olmadığını söyler.' Sonra sözüne devamla de ki: 'Mucize noktasına varan, kamil ve mufassal, iyice açıklanmış olan böyle bir kitabı bana has kılmış olduğu için de yine Allah, benim peygamberliğimin doğruluğuna hükmetmiştir.'" (Razi, Mefatih, ilgili yerin tefsiri)

Buna göre Allah'ın, gerek fesahat ve belagatı, gerekse açık se­çik muhtevasıyla gerçekliği apaçık olan Kur'an'ı indirmesi, başka bir mucizeye olduğu gibi, Hz. Peygamber (asm)'in doğruluğunu kanıtlamak için Allah'tan başka bir ha­kemin hükmüne de gerek bırakmamıştır.

Üstelik hissî (duyu organla­rına hitap eden) mucizelerin delâleti müphem ve geçici, "mufassal bir kitap" olan Kur'an'ın delâleti ise açık, kesin ve kalıcıdır. (Elmalılı, Hak Dini, ilgili ayetin tefsiri)

Diğer taraftan, bu sure Mekke'de inmiştir. Burada kayda değer bir Ehl-i kitap yani Yahudi ve Hristiyan topluluğu yoktu; ancak özellikle Yahudiler Mekke'ye ticarî seyahat yaptıkları gibi Araplar da Yahudilerin yaşadığı bölgelere gidiyorlardı.

Böylece Araplar, Tevrat hakkında bil­gi sahibi oldukları gibi, Hz. Peygamber (asm)'in tebliğlerinden haberdar olan ve henüz onunla herhangi bir nüfuz çatışmaları bulunmayan Yahudiler de Kur'an hükümle­rinin özü itibariyle Tevrat'la uyuştuğunu biliyorlardı.

İşte bu ayette onların bu bilgisi de Hz. Muhammed (asm)'in hak peygamber olduğunu kanıtlayan bir delil olarak gösteril­miştir. (İbn Aşûr, ilgili ayetin tefsiri) 

- "Sakın şüphe edenlerden olma." ne demektir?

Ayetin sonundaki "Öyle ise sakın şüpheye düşenlerden olma." buyruğu konusunda da şu açıklamalar yapılmıştır:

a)  Bu, (Hak üzerinde kalmaya) teşvik ve sevk etme manasında bir ifadedir. Tıpkı, "Yüzünü tevhid dinine döndür, sakın müşriklerden olma." (Yunus, 10/105) ayeti gibidir.

b)  Bu ayetin manası, "Ehl-i kitabın, o Kur'an'ın, Rabbin tarafından hak olarak indirildiğini bildikleri hususunda sakın şüpheye düşenlerden olma!" şeklindedir.

c) “Şüpheye düşenlerden olma..." buyruğunun, herkese bir hitap olması da ca­izdir. Buna göre mana: "Deliller apaçık ortaya çıktığı zaman, onlar hakkında hiç kimsenin şüphe etmesi yakışmaz..." şeklinde olur.

d) Bu hitap, her ne kadar zahirde Hz. Peygamber (asm)'e yöneltilmişse de bununla, O'nun ümmeti kastedilmiştir. (bk. Razi, a.y)

Demek ki bütün ayetler Allah'ın kelamıdır, Hz. Muhammed (asm) ise bir Elçidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet