Nisa sueri 79 ve Bakara suresi 155. ayetlerde geçen bela ve sıkıntıların farkı nedir?

 - Nisa 79. ayette Yüce Rabbimiz, size gelen her nimet ve iyilik yüce yaradanın engin merhametinden gelir; bela ve sıkıntılarınız ise yaptığınız kötülüklerinizden gelir, buyuruyor.. Bakara 155. ayette ise Yüce Rabbimiz, andolsun, biz sizi biraz korku, açlık ve bir parça mallardan ve canlardan eksiltme ile imtihan edeceğiz buyuruyor.
- Bu iki ayetteki bela ve sıkıntılar aynı şey olmasalar da aradaki farkı anlatırsanız sevinirim?..

Değerli kardeşimiz,

Bu iki ayetten hiçbirinde “bela-musibet” kelimesi geçmez. Sıkıntı zaten Türkçe bir kelimedir. Meallerde anlaşılsın diye kullanılmış olabilir.

Kuvvetli ihtimalle siz, musibet ve bela kelimelerini orada kullanılan fiillerden ötürü sordunuz. Bunun için, sorunuza cevap olarak şunu söyleyebiliriz:

Musibet: sözlük anlamı itibariyle dokunmak, isabet etmek manasına gelir. Bu manası itibariyle, hem iyiliğin hem de kötülüğün dokunması için kullanılır.

Nisa suresinin 79. ayetinde “esâbe” kelimesi, hem “iyiliğin isabet etmesi”nden hem de “kötülüğün isabet etmesi”nden söz edilmiştir.

Bela kavramı da lügat anlamı itibariyle “imtihan, test, deney” manasına gelir. Kur’an’da bu kavram da hem iyilik hem de kötülük için kullanılmıştır. Mesela:

- Soruda söz konusu edilen Bakara suresinin 155. ayetinde, olumsuz anlamda imtihan manasında kullanılmıştır. İsim şeklinde “bela” olarak değil, “ve le neblüvenneküm”(Sizi imtihan edeceğiz, deneyeceğiz) şeklinde fiil kalıbında kullanılmıştır.

- Enfal suresinin 17. ayetinde ise, aynı kökten gelen bir fiille beraber, “bela” kavramı "iyi test, imtihan-deneyim" manasında kullanılmıştır.

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Onları siz öldürmediniz, Allah öldürdü. Attığın zaman da sen atmadın, Allah attı. Allah bunu müminleri güzel bir belaya/ imtihana tabi tutmak için yaptı. Muhakkak ki Allah, hakkıyla işitendir, bilendir.”

- Musibet ile bela arasında, lügat ve ıstılahî/terim anlamları bakımından ufak da olsa şöyle bir fark vardır:

Bela kelimesinin sözlük anlamı imtihandır. Musibet ise, isabet eden, başa gelen demektir.

Terim olarak bela, insanların test edilmek üzere tabi tutulduğu imtihanın adıdır. Musibet ise, bu imtihanın içerisinde yer alan sıkıntıdır.

Bela imtihanın adıdır, Musibet imtihanın malzemesini teşkil eden sorulardır. Yani, bela zarf, musibet mazruftur.

Diğer bir ifadeyle, bela bir laboratuvardır, musibet ise hastalığın teşhisi için yapılması gereken kan tahlilidir.

Bu açıdan denilebilir ki, her musibet bir beladır, fakat her bela musibet değildir. Nitekim Kur’an’da bela kelimesi güzel imtihan anlamında da kullanılmıştır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet