Naz ve niyaz makamlarının mahiyetleri nedir?

Değerli kardeşimiz,

- Naz makamı, kullukta nazlanma, Allah tarafından sevildiğini hissederek, aşırı rahatlamadan kaynaklanan bir duruş anlamına gelir. Nazlanmayı iki şekilde anlamak mümkündür:

Birincisi: Güçlü bir imanın cilvesi olarak ortaya çıkan, Allah’a olan sevginin verdiği coşkunluk içerisinde, “Ben” dediği zaman kendini unutup Rabbi namına konuştuğunu düşünen, kendini hiçe sayan Abdulkadir Geylanî gibi kutsilerin hallerinden yansıyan naz makamı. Bunların nazlanması, kemal-i imandan çıkan bir istiğrak halinin uzantısı olduğu için, sahipleri bundan sorumlu tutulmazlar.

İkincisi: Manevî zevklerin verdiği bir coşkunun sarhoşu olarak, hiç de layık olmadığı yüksek mertebelerde olduğunu hayal ederek, gerçek istiğrak haliyle yakından, uzaktan alakası olmayan, "Ben" dediği zaman, benliğinin içine saplanan kimselerin gösterdiği şımarıklıktır. Kulluğun temel unsuru olan niyaz ve acizliği, dua ve zayıflığı, fakirlik ve mahcubiyeti bir kenara bırakıp, Allah’ın sevgili kullarının markasını taklit eden kimse, sahte bir nazlı, cahil bir sabiyy-i müteşeyyihtir.

Bu kısım naz ise, duadan davaya sapma, kusurları göz ardı etme, mevcut bazı güzel taraflarını kendine mal etme, tasannuyu takva ile karıştırma pozisyonudur.

- Niyaz makamı ise, tamamen bir kula yakışan acizliği, fakirliği, mahcubiyeti takınmaktır. “Kibriya-u azamet Hakk’a yarar, / Kul olanda bu sıfatlar ne arar!” ifadesinin şuurunda olmaktır.

Niyaz, bir kulluk ve dua etme, nefsinde kusurdan başka bir kemalatın olmadığını düşünme, kendisinde bulunan güzel ahlakın Allah tarafından lütfedilmiş birer bağış, birer hediye olduğunu, noksanlık ve kusurların mercii ise kendi nefsi olduğunu idrak etme makamıdır.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Naz makamında olanlar, bazı emirleri terk mi ediyorlar?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet