Mukallib ve Muhavvil isimlerinin arasındaki fark nedir?

- Cevşen’de geçen Mukallib ve Muhavvil isimlerinin arasındaki fark nedir?
- Bu isimlerin cilvelerini mevcudatta nasıl müşahede edip okuyabiliriz?

Değerli kardeşimiz,

Bu iki kelimenin kök harfleri olan “HVL” ile “KLB” kelimelerinin değişik anlamları yanında hareket, değişiklik, gibi anlamlarda birleşiyorlar.

Muhavvil kelimesi, bir şeyi bir yerden başka bir yere götürmek; bir halden başka bir hale çevirmek manasına gelir.

Türkçede de “tahvil” kelimesi bu anlamda kullanılır. Örneğin; “TL’yi dolara tahvil etmek.” ifadesi, nakit paranın bir değer ölçüsünü başka bir değer ölçüsüyle değiştirmek anlamında kullanılır.

Daha çok kabul gören görüşe göre, “la havle ve la kuvvete illa billah” ifadesinin manası şudur:

“Allah’ın izni olmadan ne bir hareket ne de bir iş gücü söz konusu olabilir.”(Lisanu’l-Arab, el-Mucemu’l-vasit, HVL maddesi)

- Bir insan olarak kullandığımız bu ifadeyi şöyle anlayabiliriz: “Allah’ın izni, inayeti olmadan, ne yerimizden kımıldanabilir, ne de bir şeye güç yetirebiliriz.”

Buna göre, “Muhavvil” ismi, bir şeyi tahrik eden / hareketlendiren, bulunduğu yerini ve durumunu değiştiren manasına gelir.

- Mukallib kelimesi de “varlıkların yerlerini ve durumlarını değiştiren” manasına gelir. Mesela: Hadiste geçen “ya Mukallibe’l-kulûb” ifadesi, “Ey kalpleri harekete geçiren, bir halden başka bir hale çeviren” manasına gelir.

(a.g. e, KLB maddesi)

- Bu genel açıklamalardan sonra, Muhavvil ile Mukallib isimleri arasındaki farkı şöyle açıklayabiliriz:

- İkisinde de hareket ettirmek ve değiştirmek manası olmakla beraber, Mukallib kelimesiyle anlatılan bu hareket ve değiştirme olgusu, daha hızlı, daha yoğun ve daha sürekli olmayı ifade eder.

- Mesela, bir kitabın sayfalarını hızlıca ve peş peşe çeviren kimse için “Mukallib” kelimesinin kullanılması daha uygun ve daha yaygındır. (krş. Kamusu’l-Maani, KLB maddesi)

- Muhavvil ismi, daha çok harekete geçirip bir yere yönlendiren, kainatta bütün işleri döndüren ve insanları halden hale sevk eden anlamına gelir.

Öyle anlaşılıyor ki, Muhavvil ismi, genel anlamda bir şeyi hareket ettirendir. Mukallib ismi ise, evirip çevirerek, yerini değiştirerek hareket ettiren manasına gelir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet