Mirasımı, varislerime değil de bana bakan kişiye vasiyetle veya hibe ile bırakabilir miyim?

- Ben altmış üç yaşında, hiç evlenmemiş, çocuk veya torunu olmayan bir kişiyim. Anne ve babam sizlere ömür, tek başıma yaşıyorum ve kardeşlerimin ilgisiz olmalarından dolayı mirasımı onlara bırakmak istemiyorum. - Ben sahip olduğum evimi benimle ilgilenen, bana bakan yeğenimin gelinene bırakmak istiyorum; hayattayken yahut öldüğümde vasiyet olarak. - Dini açıdan bir sakınca olup olmadığını öğrenmek istiyorum.

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Murisin vasiyeti, ancak cenaze masrafları ve borçları dışında kalan mirasın üçte biri üzerinde geçerlidir. Üçte biri aşan kısmı, mirasçıların kabulüne bağlıdır. Kabul ederlerse, vasiyet tüm mal üzerinde cereyan eder. Kabul etmezlerse üçte biri aşan kısım hükümsüz olur.

Hanefi ve Hanbelîlere göre mirasçı yoksa, mûris bütün malını vasiyetle başkasına bırakabılir. Mâlikî ve Zâhirilere göre, üçte biri geçen vasiyet baştan hükümsüzdür (el-Kâsânî, el-Bedâyi`, VII, 307; Hamdi Döndüren, Delilleriyle Islâm Hukuku, Istanbul 1983, s. 428 vd.).

Bu durumda malınızın tamamını vasiyet edemezsiniz; ancak üçte birini vasiyet edebilirsiniz. Şayet mirasçılarınız tüm malınızı vasiyet etmenize razı olurlarsa, o zaman tamamını vasiyet edebilirsiniz. 

Ayrıca hayatta iken tüm mal varlığınızı birisine hibe edebilirsiniz. Bunda bir sakınca yoktur.

Veya şöyle bir seçenek düşünebilirsiniz:

Mecelle'nin 855. maddesinde ; "Ivaz şartı ile hibe sahih ve şart muteberdir." denildikten sonra, konu şu örnekle açıklanır:

"Bir kimse ölünceye kadar kendisine bakmak şartıyla mülkü olan bir akarı birine hibe ve teslim etse, lehine hibe yapılan kimse, bağışlayanı bakmaya razı iken, bağışlayan pişman olup hibesinden dönmekle o akarı geri alamaz."

Bu fıkhi kaidede bahsi geçen şartlı hibe yolunu deneyebilirsiniz.

Yani siz ölünceye kadar size bakması şartı ile malınızın tamamını bakıcınıza hibe edebilirsiniz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet