Mesnevi'de Mevlana'nın "Velilerin Tanrının çocukları olduğu" ifadesi teslis inancını benimsediğini göstermektedir. Bu sözün söylenmesi küfür değil midir?

Değerli kardeşimiz,

Bediüzzaman Hazretlerinin ifade ettiği gibi, bazen bir söz küfür olur fakat sahibi kâfir olmaz. Çünkü, onun mümin olduğunu gösteren doksan dokuz vasfı ortada iken, bir vasfının zahiren / görünürde küfür olması merkeze alınmaz, hüküm ona bina edilmez.(krş. Lemalar, 274).

Hadis-i şefite yer alan,

 “Ehl-i kıbleyi tekfir etmeyiniz.”(Kenzu’l-Ummal, no:1078) 

manasındaki ifadeden de anlaşılıyor ki, bazen bir müminde küfrüne bir emare bulunabilir. Bir davranışı, bir sözü küfür gibi görünebilir. Ancak ölçü o kişinin Ehl-i kıble olup olmamasıdır.

Mevlana gibi, yüzbinlerce kişinin imana gelmesini veya imanını kuvvetlendirmesini temin eden ve İslam ümmeti tarafından bir veli olarak kabul gören bir zat hakkında hüsnüzan etmek dinin gereğidir.

Bununla beraber, bu sözün tevile imkanı vardır. Bunu mecaz olarak anlamak mümkündür. Yani, Allah’ın veli kullarına karşı beslediği şefkat ve merhametini bir babanın veya annenin evladına olan şefkati ile karşılaştırmış da olabilir. Bu gibi tevillere imkan varken, bunu teslis ile anlamlandırmak hüsnüzan prensibine aykırıdır. Bir de bundan tekfir olgusunu çıkarmak -Allah korusun- din açısından son derece risklidir.

Nitekim bu anlama gelen hadis rivayetleri de vardır: İbn Ebi’d-Dünya’nın Enes’ten; Deylemi’nin Ebu Hureyre’den; Hatib’in İbn Abbas’tan rivayet ettiğine göre, Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:

“Bütün mahluklar Allah’ın ıyalidir. İnsanların Allah katında en sevgilileri ıyallerine en iyi davranan kimselerdir.” (bk. Kenzu’l-Ummal, hadis no: 16056, 16170,16171).

İşte Mevlananın bu sözünü, bu gibi rivayetlerden aldığı ihtimali de vardır. Bu şekilde anlamak gerekir.

Not: Hadiste geçen IYAL: kelimesi, çoluk-çocuk manasına değil, fakir-muhtaç anlamındadır(bk. Tacu’l-Arus) Bu hadis rivayetleri zayıf olabilir, Fakat manası doğrudur. Yani bütün yaratıklar Allah’a muhtaçtır. Mevlana'nın velileri Allah'ın "iyal"i olarak görmesi ifadesini Allah'ın çocukları olarak ifade etmek de tercüme hatasıdır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet