Mamer b. Raşid güvenilir değil mi?

- Mamer b. Raşid hakkında güvenilir ravi olmadığı ve eseri Camii'nin günümüze düzgün ulaşmadığını söylüyorlar. Bu konu hakkında bilgi verebilir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

"Cerh ve Tadil" kitabının müellifi İbn Ebi Hatim, Mamer b. Raşid hakkında cerh-tadil bilgisine yer verdiği ondan fazla hadis otoritesi tarafından “SİKA” yani güvenilir olarak değerlendirilmiştir.(1)

Yalnız bir yerde “kendisinin salih / sika olduğu belirtilmiş olmakla beraber, Basra’da yazdığı hadislerinde bazı yanlışların olduğu bildirilmiştir.(2)

Ünlü hadis alimi Zehebi, Mamer b. Raşidi “İmam, Hafız, şeyhu’l-İslam” unvanıyla yad etmiştir.(3)

İmam Ahmed b. Hanbel, Mamer b. Raşid ile başka bir alimi karşılaştırdığında mutlaka Mamer’i üstün tutardı. İmam Şafii’nin de kendisini övdüğü bildirilmiştir. Bununla beraber, Yahya b. Main gibi Basra ve Kufe’de yazdığı bazı hadislerinin hatalı olduğunu söyleyenler de vardır.(4)

- Bizim vardığımız kanaat, bazı hadislerinden -sebebi ne olursa olsun- hata görenler bu konuda onu tenkit etmiştir.

- Bazı hadislerini eleştirenler dahil, hiç kimse onun şahsını, şahsiyetini yaramaz bir ravi olarak eleştirmemiştir.

- İmam Şafii ve İmam Ahmed başta olarak büyük hadis otoritelerinin büyük çoğunluğu tarafından “sika” olarak görülmüştür. Ve bize göre, Mamer b. Raşid ilmine, ahlakına, dürüstlüğüne güvenilen çok değerli bir alimdir.

Mamer b. Raşid, hadislerin erken dönemlerden itibaren yazılı olarak intikal ettiği ve bunların hadise dair eserlerin yaygınlaştığı zamana kadar değişime uğramadığı kanaatinin güçlendirilmesi açısından önem taşımaktadır. Zira Mamer, bu açıdan değerli bir belge niteliğindeki Ṣaḥîfetü Hemmâm b. Münebbih’in rivayetinde büyük rol oynamış, hadislerin önceki nesillerden değişmeden intikal ettiği fikrinin ispatında köprü vazifesi görmüştür.(5)

Yazılı hadis kaynaklarına olan ilgisi dolayısıyla ileri yaşlarda bulunan Hemmam ile görüşüp sahifesinde yer alan 138 hadisten otuzunu sema, geri kalanları da arz ve kıraat yoluyla almıştır. Hemmam b. Münebbih’in Hz. Ebu Hüreyre’den bizzat yazdığı hadisleri ihtiva eden bu sahîfenin muhtevasının Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’i ve Abdürrezzâk es-Sananî’nin "el-Muṣannef"inde aynen korunması da eserin hadislerin yazılı tarihi açısından önemini ortaya koymaktadır.

Mamer b. Raşid’in, Hemmam’ın Ṣaḥîfe’sinden başka hocası Katade vasıtasıyla Câbir b. Abdullah’ın hac menâsikine dair rivayetlerini içeren sahîfesini(6), A‘meş’in sahîfesini(7), oğlu vasıtasıyla Mücahid b. Cebr’in sahîfesini(8), Semmâk b. Fazl el-Yemânî’nin Hz. Peygamber’in (asm) Mukavkıs’a gönderdiği mektubunu ve bundaki fıkha dair hadisleri(9) yazılı belgelere dayanarak rivayet ettiği kaydedilmektedir.

Abdürrezzâk es-Sananiî, kendi eserinde de Mamer’den sıkça rivayette bulunmasına rağmen hocasına olan bağlılığı sebebiyle onun el-Camiʿini eserinin sonuna eklemiştir. el-Camiʿ, Abdürrezzâk’ın el-Muṣannef’inin sonunda yayımlanmıştır.(10)

Kaynaklar:

1) bk. İbn Ebi Hatim, el-Cerh ve’t-tadil, 8/255-257.
2) el-Cerh ve’t-tadil, a.y..
3) bk. Alamü'n-Nubela, 7/5.
4) bk. İbn Hacer, Tehzibu’t-tehzib, 10/244.
5) Sezgin, GAS, 1955, 12/115, 121.
6) Mamer b. Râşid, XI, 183; Ali b. Cad, s. 159; Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, 5/276-277.
7) Zehebî, Alâmü’n-nübelâʾ, 8/11.
8) Abdürrezzâk es-San‘ânî, 3/490
9) Zehebî, Alâmü’n-nübelâ, 4/26.
10) Muannef, 10/379-468; 11/3-471.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet