M. Esed gibi, İblis’in/şeytanın bir şahıs olmadığı, düşünme yetisinden ibaret olduğunu iddia edenlere nasıl cevap verirsiniz?

Değerli kardeşimiz,

İblisin Allah’ın emrine karşı gelmesi, Âdem’den üstün olduğunu iddia etmesinden katbekat daha çirkindir. Bu sebeple İblis'in isyanına vurgu yapılması son derece normaldir. Kaldi ki, ilgili ayetlerde yer alan kovulma işi, şeytanın Âdem’e karşı böbürlenip kibirlenmesiyle de yakından ilgili olduğu görülmektedir;

“Öyle orada kurulup da büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çabuk çık, çünkü sen alçağın tekisin.”(A'raf, 7/13).

“Çünkü şeytan, insanın besbelli düşmanıdır.”(Yusuf, 12/5)

mealindeki ayette, şeytanın açık düşman olarak gösterilmesi onun bağımsız bir varlık olduğunu gösteriyor.

Kur’an’da yer alan “İblis” kelimesinin “düşünme yetisi” olduğunu  söyleyen M. Esed’den başka bir kimsenin olduğunu bilemiyoruz. Başta Hz. Peygamber (a.s.m) ve güzide sahabelerinden bize gelen bilgiler, onların da İblisi şeytan veya şeytanların atası olarak gördüklerini göstermektedir.

Milyonlarca İslam alim ve allamelerini, -mealinde birçok yanlışı bilinen- M. Esad’ın düşüncesine feda etmek insaflı bir mantık muhakemesine uyduğunu söylemek mümkün değildir.

Aşağıda mealleri verilen ayetlerde İblis’in bir düşünce yetisi değil, kimliği olan bir varlık olduğunu çok açık bir şekilde ortaya konmaktadır:

“O vakit meleklere: 'Âdem‘e secde edin!' dedik. İblis dışındaki bütün melekler secde ettiler. İblis bunu yapmadı, kibrine yediremedi ve kâfirlerden oldu.”(Bakara, 2/34).

“Sizi biz yarattık, sonra size şekil verdik. Peşinden de meleklere: 'Haydi, hürmet için secde edin Âdem’e!' dedik. Onların hepsi hemen secde ettiler, yalnız İblis dayattı. Secde edenlerden olmadı." 

"Allah buyurdu: 'Söyle bakayım, sana emrettiğim halde, secde etmene mani nedir?' İblis: 'Ben ondan daha üstünüm; çünkü Sen beni ateşten, onu ise bir çamur parçasından yarattın.'"

“'Çabuk in oradan!' buyurdu Allah, 'Öyle orada kurulup da büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çabuk çık, çünkü sen alçağın tekisin!'”(Araf, 7/11-13).

Aşağıda meali verilen ayette İblisin şeytan olduğu, şeytanların belli bir kabile olduğu, çoluk-çocuklarının bulunduğu açıkça ifade edilmiştir.

“Ey Âdem’in evlatları! Şeytan, edep yerlerini açığa çıkarmak için, annenizle babanızı üzerlerindeki takvâ elbiselerini çıkarttırmak sûretiyle cennetten uzaklaştırdığı gibi, sakın sizi de belaya uğratmasın. Çünkü o da, askerleri de sizin kendilerini göremeyeceğiniz yerlerden sizi görürler. Doğrusu biz şeytanları iman etmeyenlerin dostları yapmışızdır.”(A'raf, 7/27).

Özetle söylemek gerekirse;

“Biz yere en yakın semayı lambalarla donattık. Onları şeytanlara atılan mermiler yaptık. Hem onlara alevli ateş hazırladık.”(Mülk, 67/5)

mealindeki ayette olduğu gibi, onlarca ayette şeytanın bağımsız vücud-u haricisi olan bir varlık olduğunu gösteren ifadelere yer verilmiştir. Kur’an’da açıkça şunu öğreniyoruz, İblis şeytandır; şeytan ise cinlerdendir. Cinlerde olduğu gibi, İblisin atası olduğu şeytan kabilesinin de evlenmeleri, çoluk-çocuk sahibi olmaları söz konusdur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet