Lanet okunan arabaya binmek günah mı?

Soru Detayı

Soru 1: İmrân İbni Husayn radıyallahu anhümâ şöyle dedi:
Bir seferde Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in maiyyetinde bulunuyorduk. Devesinin üzerindeki Medineli bir hanım, devesinden sıkılarak ona lânet etti. Resûlullah sallahu aleyhi ve sellem kadının sözünü duyunca:
 -"Üzerindekileri alın, deveyi salın gitsin. Çünkü o deve lânetlenmiştir" buyurdu. İmrân der ki: O deve hâlâ gözümün önündedir, insanların arasında gezinirdi de kimse ona ilişmezdi. (Müslim, Birr 80, 81)
- Ebû Berze Nadle İbni Ubeyd el-Eslemî radıyallahu anh şöyle dedi: Genç bir hanım, üzerinde Müslümanların birtakım eşyalarının da bulunduğu bir deve üstünde bulunuyorken, Nebî sallallahu aleyhi ve sellem'i görüverdi. Dağ yolunun dar yerine gelmişlerdi. Kadın:
- "Deeh, Allahım bu hayvana lanet et!" deyip hayvanı sürmeye çalıştı. Bunun üzerine Peygamber aleyhisselatü vesselam:
 - "Lânetlenmiş bir deve bizimle birlikte bulunmasın!" buyurdu. (Müslim, Birr 82, 83)
- Bu hadise göre binek hayvanını veya arabasını lanetleyenin o hayvana veya araca binmesinin haram olduğu hükmü çıkar mı?
Soru 2: Ben arabamda bir parça bozuk olduğu için o parçaya lanet etmiştim ve o parçayı değiştirdim. Ettiğim lanet o parçanın üstünde midir yoksa tüm arabayı mı kapsar?

Değerli kardeşimiz,

Lanet okunan arabaya veya başka bir bineğe binmek ve lanet okunan bir aleti kullanmak günah değildir, ancak bunlara lanet etmek günahtır. Bu durumda tövbe etmek, bir daha benzer hatalara düşmemek için gerekli tedbirleri alarak maddi-manevi donanımlı olmak gerekir.

Peygamber (asm) Efendimizin bu uygulaması, canlı veya cansız herhangi bir varlığa lanet etmenin doğru olmadığını etkili ve caydırıcı bir yöntemle göstermek ve toplumda bu hassasiyetin iyice yerleşmesine vesile olmak içindir.

İslam alimleri bu gibi sahih hadis rivayetlerine dayanarak hayvana lanet okumanın haram olduğunu bildirmişlerdir.(1)

Aynı şekilde toprak, rüzgâr, ağaç, araba, ev gibi varlıklara da lanet edilmez.

Nitekim Hz. Peygamber aleyhissalatü vesselamın yanında bir adam rüzgârı lanetlemiş, bunun üzerine Efendimiz (asm) şöyle buyurmuştur:

“Rüzgârı lanetleme! Zira rüzgâr (Allah’ın) emirlerine uyar. Her kim laneti hak etmeyen bir şeyi lanetlerse lanet kendisine döner.”(2)

Ebû Berze Nadle İbni Ubeyd el-Eslemî (ra) şöyle dedi:

 بينما جاريةٌ على ناقَةٍ علَيها بعضُ متَاع القَوْمِ ، إذْ بَصُرَتْ بالنبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وتَضايَقَ بهمُ الجَبلُ ، فقالتْ : حَلْ ، اللَّهُم العنْها فقال النبيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم :

« لا تُصاحِبْنا نَاقَةٌ عليها لعْنةٌ » رواه مسلم

Genç bir hanım, üzerinde müslümanların birtakım eşyalarının da bulunduğu bir deve üstünde bulunuyorken, Nebî (asm)'i görüverdi. Dağ yolunun dar yerine gelmişlerdi. Kadın:

"Deeh, Allahım bu hayvana lanet et!" deyip hayvanı sürmeye çalıştı. Bunun üzerine  Hz. Peygamber (asm):

"Lânetlenmiş bir deve bizimle birlikte bulunmasın!" buyurdu. (Müslim, Birr 82, 83)

Soruda geçen iki hadis de dinimizdeki lanet yasağının sadece insanlara yönelik olmadığını, tam aksine hayvanlara da lanet edilmemesi gerektiğini belgelemektedir. Bu hadisler aslında, Müslümanın hayatından laneti tamamen kaldırmak istemektedir.

Büyük bir ihtimalle daha önce bineğine lanet etmemesi konusunda uyarılmış olan kadının, uyarıyı dikkate almayıp devesine yine lanet etmesi üzerine Peygamber Efendimizin (asm), eşyaları aldıktan sonra hayvanı salıvermelerini emretmesi, "Lanetlenmiş hayvan bize yol arkadaşlığı edemez." buyurması, son derece önemlidir.

Efendimiz (asm) böylece konuya ait kesin ve fiilî bir tavır ortaya koymuş ve Müslümanların meseleye dikkatini en açık biçimde çekmiştir. Bunun anlamı Müslüman toplumda lanete uğramış insan ve hayvan bulunmamalı demektir.

İmam Nevevi'nin de belirttiği gibi Resul-i Ekrem (asm) Efendimizin salıverdirdiği o deveye ait hukuki durum değişmiş değildir. Sadece Efendimizin (asm) bulunduğu bir toplulukta bulunması yasaklanmıştır. Bu hayvanın çalıştırılması, kesilmesi, etinin yenilmesi helaldir. Ancak sahabiler, lanet yasağının toplum içinde iyice yerleşmesine yardımcı olduğu düşüncesiyle o deveye dokunmamış ve onu kendi başına bırakmış olmalıdırlar.

Aslında Efendimizin (asm) bu uygulaması, o devenin sahibesine yöneliktir; "Lanet ettiğin hayvanı kullanma hakkını kaybedersin." demektir. Çağdaş hayvan severlerin, hayvan haklarını koruma derneği mensuplarının kulakları çınlasın. Hayvanlara "lanet olası" denilmesine bile müsaade etmeyen alemlere rahmet olarak gönderilmiş Hz. Peygamber (asm)'den haberleri var mı acaba?

Diğer taraftan dindar gözüken bazı kimselerin de Efendimizin (asm) bu şefkatini dikkate almaları ve hayvanlara karşı daha merhametli davranmaları gerekir.

Sonuç olarak, Müslümanın, hayvanları ve cansızları lanetlemesi caiz değildir. Böyle bir şey oluverirse tövbe etmesi gerekir. Ve tekrar böyle bir günaha girmemesi için gayret etmeli ve sabır göstermelidir.

Buna göre:

- Lanet yasağı hayvanlar ve diğer varlıklar hakkında da geçerlidir.

- Peygamber Efendimiz (asm) lanetlenmiş hiçbir canlı ile beraber olmak istemediğini ortaya koymak suretiyle lanet konusunda toplumda ciddî bir bilincin uyanmasını sağlamıştır.(3)

Kaynaklar:

1) bk. İbn Hacer el-Heytemi, ez-Zevacir, 2/366; Tekmiletu haşiyeti Reddu’l-muhtar, 1/564; Haşiyetu Kaylubi, 11/63.
2) Ebu Dâvud, Edeb 53, (4908); Tirmizî, Birr 48, (1979).
3) bk. Riyazü’s-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi, Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yay., Hadis No: 1562.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet