Kuran'ı yemeyin ne demek?

Kuran’ı yemeyin anlamında bir hadis var mı varsa bu demektir, harfleri yemeyin ve gereksiz uzatmayın anlamına da gelir mi?
اِقْرَؤُوا الْقُرْآنَ وَلاَ تَأْكُلُوا بِهِ   Kuran'ı okuyun, onu yemeyin!  وَلاَ تَسْتَكْثِرُوا بِهِ Kuran vesilesiyle (malınızı) çoğaltmayın!  وَلاَ تَجْفُوا عَنْهُ  Ondan uzaklaşmayın. وَلاَ تَغْلُوا فِيهِ  Onun hakkında haddi aşmayın. (Ahmed İbni Hanbel, Müsned, No: 15535, 5/289; Taberani, Mucemu'l- Evsat, No: 8818, 9/379)

Değerli kardeşimiz,

Bu rivayetin sahih olduğu bildirilmiştir. (bk. Mecmau’z-zevaid, 6445; Fethu’l-Bari, 9/101)

Bu rivayetin tamamından “Harfleri yemeyin, gereksiz uzatmayın” gibi anlamlar çıkarmak mümkündür. Ancak, Kuran’ı yemeyin ifadesinden doğrudan böyle bir mana anlaşılmıyor. Çünkü, “Kuran ile yemeyin” ifadesi vardır.

 Bu hadisin manası şöyledir:

“وَلَا تَغْلُوا فِيهِ"

Yani: Kuran okurken aşırılık yapmayın/haddi aşmayın. Yani aşırı hızlı okumayın çünkü tecvid kurallarını, meharic-i hurufu bozarsınız. Bir de ehlisünnet anlayışının dışında aşırı algılamalara girersiniz. Mutezile, hariciler gibi.

"وَلَا تَجْفُوا عَنْه"

Yani: Kuran okumaktan geri durmayın, aranızdaki bağlantıyı koparmayın, onunla ilgili sıla-i rahmi hep canlı tutun. Çünkü o sizin yegâne rehberinizdir.

“وَلاَ تَأْكُلُوا بِهِ”

Bu cümlenin manası soruda geçtiği gibi, “Kuran’ı yemeyin” değil, “fiilden sonraki “bihi” car mecrurun şehadetiyle: “Kuran ile yemeyin” şeklindedir. Yani Kuran’ı dünyevi bir menfaati elde etmek için okumayın. Kuran’ı dünyevi arzularınıza kavuşmak için bir araç olarak kullanmayın. Sırf Allah için okuyun, O’nun rızasını elde etmek için kelamına saygılı olun, emir ve yasaklarına boyun eğin.

"وَلَا تَسْتَكْثِرُوا بِهِ»

Yani: Kuran’ı aracı ederek dünyevi servetinize servet katmaya çalışmayın. Fıkhın terminolojisiyle ne zaruriyatta, ne haciyatta, ne de tahsiniyatta Kuran vasıtasıyla bir artış sağlamaya, bir kâr elde etmeye çalışmayın. Maksadınız, hedefiniz yalnız rıza-i ilahi olmalıdır.

Hatta arifane bir iman ile “Ne cennet sevdası ne cehennem korkusu bu işe müdahale etmemelidir.” Tabii ki, bu tavır ehass-ı havassa mahsus bir hususiyettir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet