Kendi yapmadığını başkasına yap demek doğru mudur?

- Yapmadığı şeyleri başkasına yapın diyemez mi?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili bir ayet ve meali şöyledir:

أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّوَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ:

“(Ey insanlar!) İnsanlara iyiliği emredip kendinizi unutuyorsunuz?” (Baraka, 2/44)

Bu ayette, kişinin başkasına iyiliği, güzelliği, yararlı şeyleri, ibadetleri, Allah ve Peygamberi (asm)’e itaati emrederken kendisinin unutmasını, yani söylediklerini yapmamasını kınamaktadır.

Ancak bu ayetten, "kendi hayatımızda uygulamadığımız şeyleri başkasına söylememiz doğru değildir", şeklinde bir anlam çıkarmak mümkün değildir.

Evet, insan doğru, iyi ve güzel olan şeyleri kendisi yapmalı, başkalarını da bunları yapmaya davet etmelidir; kendisi kötü, çirkin, günah ve yararsız şeyleri bırakmalı, başkalarına da bunları terk etmelerini söylemelidir. İdeal olanı budur. Bununla beraber, insan kendisi iyi olan şeyleri yapamıyor, kötü olan şeyleri terk edemiyor diye iyiliği emretme ve kötülükten sakındırma görevini terk edemez, ederse bir görevi terk etmiş, böylece kusuru ikiye çıkmış olur:

Birinci kusur, iyi olan şeyi yapmamak, haram, günah fiili işlemek;

İkinci kusur ise, emr-i bi’l-ma’ruf ve nehy-i ani’l-münker, yani iyiyi emretmek, kötüden sakındırmak görevini terk etmektir. 

Dolayısıyla insan kendisi uygulayamasa bile öğüt vermek, iyilikleri emretmek, kötülüklerden sakındırmak görevini yapmalıdır.

Söylediklerini kendisi yapmayan kimsenin başkasına tesiri olmaz diye düşünmenin de doğru olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü insanın görevi iyilikleri anlatmak, emretmek, kötülüklerden sakındırmaktır, başarı ve tesir Allah’a aittir.

Bazen bir kötülüğü yapanın sözü daha tesirli olabilir. Söz gelimi alkol, sigara, uyuşturucu gibi kötü alışkanlığı bulunan bir kimsenin, başkasına “Ben bunların zararını, kötülüğünü çok gördüm, sakın siz bunlara alışmayın.” demesi, böyle bir alışkanlığı bulunmayan kimsenin sözünden daha etkili olabilir.

Özetle, Müslüman kişi, söyleyeceği her şeyi önce kendi yapmalı sonra başkasına söylemelidir. Eğer yapmıyorsa, bu durum onu söylemesine engel olmamalı, ama söylediklerini de yapmalı veya yapmaya gayret göstermelidir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- "Yapmadığınız şeyleri niçin anlatıyorsunuz?.." anlamındaki ayete ...
- Hal dili, kal dilinden öncelikli midir?
- Bir hadiste insanlara emri bilmaruf yaptığı halde kendisi ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet