Kafirlerin her biri birer ahmak mı?

- Hangi ayet bilmiyorum ama "Kâfirlerin her biri birer ahmaktır" diye bir ayet vardı bu hakaret olmaz mı?
- Yani evet aklını iyi kullanmayana ahmak denir ama hakaret gibi olmaz mı?

Değerli kardeşimiz,

Kuran’da geçen ifade, "akletmezler" şeklindedir, yani akıllarını kullanmazlar demektir. Zaten aklı olmayanlar, sorumlu değillerdir.

Ragıp İsfahani, aklın “bilgi edinmeye yarayan güç” ve “bu güçle elde edilen bilgi” anlamına geldiğini, Allah’ın “aklın yokluğu” sebebiyle kulun sorumluluğunu kaldırdığı yerlerde birinci manadaki aklın, kâfirleri akıllarını kullanmamakla eleştirdiği yerlerde ikinci mananın kastedildiğini söylemiştir. (Müfredat, s. 577-578)

Allah Teala, ahiret yurdunda bizzat kâfirlerin bu konuda kendi aleyhlerine şahitlik edeceklerini ve “Eğer dinlemiş olsaydık ya da akıl etmiş olsaydık, şu çılgınca yanan ateşin halkı arasında olmayacaktık.” (bk. Mülk, 67/10) diyeceklerini bildirmiştir.

Başka bir ayette ise Allah, “Yine onlara, ꞌGöklerden su indirip de onunla ölü toprağa hayat veren kimdir?ꞌ diye sorsan, hiç tereddütsüz ꞌAllah’tırꞌ derler. De ki: Hamd Allah’a mahsustur; ama onların çoğu akıllarını kullanmazlar.” (Ankebut, 29/63) buyurarak, kâfirlerin ilgili meseleyi bilip itiraf etmelerine rağmen, bu bilgileriyle amel etmediklerini ve akıllarını kullanmadıklarını bildirmiştir.

Demek ki, Allah Teala, akıl veriyor, peygamber ve kitap gönderiyor ve insanları hak dine davet ediyor; kâfirler hem akıllarını yanlış kullanıyor hem de peygamberi ve kitabı dinlemiyorlar; bunlara ahmak demek, hakaret değildir, durum tespitidir. Ancak kâfirleri, sıcak temas ilişkisi içinde hak dine davet edenler onların kalplerini kazanacak sözler söylemeli, nefislerini tahrik etmemelidirler.

Aklı yerinde ve gereğince kullanmak gerekir. Yoksa aklı olduğu hâlde akılsız gibi davranmak da söz konusu olabilir. Mesela, bir altın almak için bin altından vazgeçen kişi dengesizdir. Fâni, geçici, sıkıntılı, elemli dünya hayatını almak için ölümsüz, baki, hüzünsüz mutluluk diyarı, kedersiz lezzetlerin yeri, ölüm ve musibetlerin semtine uğramadığı ahiret hayatını feda etmek dengesizliktir, aklı yerinde kullanmamaktır.

Bir hadisin rivayetine göre, Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyurmuştur:

“Akıllı insan hesaba çekilmeden evvel kendi kendini hesaba çeken ve ölümden sonraki hayat için çaba gösteren kimsedir. Aciz (sefih=ahmak; Tuhfetu’l-avezi) ise, nefsini heva ve hevesin peşine takan, sonrada Allah’a karşı (tövbe istiğfar edeceğine) temennide bulunan (temenni ederim / dileğim odur ki, Allah beni cennete koyacak / ümit ederim ki Rabbim beni cehennemden azat edecek diye hayal eden) kimsedir.” (Tirmizi, h. no: 2459)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Aklı Allah veriyor, neden akılları ermez diyor?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet