Kadınlar sadece tek gözünü mü açarlar?

- Abdullah bin Abbas (Ra) ın bunu dediği hangi kaynakta geçmektedir?
- Eğer dediyse nasıl yorumlayabiliriz?
“Abdullah b. Abbas -Allah ondan râzı olsun- şöyle demiştir:
 "Allah Teâlâ, müminlerin kadınlarına, bir ihtiyaç için dışarı çıktıkları zaman başlarından aşağıya kadar cilbablarıyla yüzlerini örtmelerini ve sadece bir gözü göstermelerini onlara emretmiştir." Sahâbînin (Abdullah b. Abbas'ın -Allah ondan râzı olsun-) tefsiri huccettir. Hatta bazı âlimler şöyle demişlerdir:
"Sahabinin tefsiri, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e nisbet edilmiş merfu' hükmündedir." Abdullah b. Abbas'ın -Allah ondan razı olsun-:
 "... sadece bir gözü göstermelerini..." sözü, buna izin verilmesinin sebebi ise, yola bakma zarureti ve ihtiyacından dolayıdır. Eğer buna gerek yok ise, o bir gözünü bile olsa göstermesi gerekmez.”

Değerli kardeşimiz,

Kadın ve erkek açısından örtülmesi gereken yerler avret diye adlandırılır. Erkeğin avret yeri göbekle diz kapağı arası, kadının avret yeri el, yüz ve ayak dışında bütün vücududur. Buna göre, bir kadının bir gözünü örtmesi geremediği gibi yüzü de avret değildir.

Soruda geçen bilgiler, Ahzab suresinin 59. ayetinde yer alan “Cilbab” elbisesinin şekliyle ilgili olarak yorumlanmıştır. 

- Soruda yer alan “Allah Teala, müminlerin kadınlarına, bir ihtiyaç için dışarı çıktıkları zaman başlarından aşağıya kadar cilbablarıyla yüzlerini örtmelerini ve sadece bir gözü göstermelerini onlara emretmiştir." şeklindeki bilginin Hasan-ı Basri’ye ait olduğu bildirilmiştir. Diğer bir rivayete göre, Hasan Basri, cilbab ile yüzün yarısının örtüldüğü görüşündedir. (bk. Kurtubi, Ahzab, 33/59. ayetin tefsiri)

Bununla beraber, Ali b. Talha’nın nakline göre, İbn Abbas’ın görüşü -sorudaki gibi olup- “Allah, söz konusu ayette müminlerin kadınlarına, bir ihtiyaç için dışarı çıktıkları zaman başlarından aşağıya kadar cilbablarıyla yüzlerini örtmelerini ve sadece bir gözü göstermelerini emretmiştir.” demiştir. (bk. Meraği, ilgili ayetin tefsiri)

- Ayette yer alan “Cilbab”ın şekli konusunda âlimlerin farklı yorumları olmuştur. İbn Abbas ve Abidetu’s-Selmani’ye göre, Cilbab: “Önünü göreceği bir tek göz hariç kadının bütün bedenini örten bir örtü / elbise olduğunu” ifade etmiştir. (bk. a.g.y)

Diğer bir rivayete göre, İbn Abbas ve Katade Cilbabı şöyle tarif etmişler: “Cilbab, kadının anlı üzerinden sarkıtılıp bağlanan ve burundan aşağı salınan, iki gözü açıkta kalsa bile göğsü ve yüzün büyük kısmını örten bir elbisedir.” (bk. a.g.y)

Özetle söylemek gerekirse, "Cilbâb" kelimesine tefsir ve lügatlerin verdiği mana şunlardan ibarettir: Başörtüsü, tepeden tırnağa örten örtü, dış elbise, örtü, başörtüsü ile rida arası bir elbise. (bk. Alusi, Ruhu'l-meani, ilgili ayetin tefsiri)

Hz. Aişe validemizden rivayet edildiğine göre cilbab ayeti gelince ensar kadınları etekliklerini ortadan yırtarak başörtüsü yapmış ve kargaları andıran siyah başlıkları ile Rasulullah'ın arkasında namaz kılmışlardır. (bk. Alusi, a.y.)

Bu rivayet, cilbaba başörtüsü manasının verildiğini göstermektedir.

Netice olarak diyebiliriz ki: önemli olan usulünce örtünmedir; elbisenin adı ve modeli muayyen değildir. Her kadın ve erkek, şart ve imkânlarına göre elbisesini seçer ve örtmesi gereken yerlerini örter. Avret yerlerini gösterecek kadar ince veya şehvet çeken yerlerini belirtecek kadar dar elbise giymekten sakınır. (bk. Ebu Davud, Libas, 31; Muvatta, Libas, 4)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet