İffet sahibi olmanın tam olarak açıklaması nedir?

- Bu ayette iffet sahibinden kastı nedir?
- İffet sahibi demek zina yapmamış mı demektir? Yoksa zina harici yapılan ilişkiler de buna dahil mi?
- Ayetin meali:
"Bugün size bütün temiz şeyler helal edilmiştir ve kendilerine kitap verilenlerin yemekleri de helaldir size, sizin yemekleriniz de helaldir onlara ve inanan kadınlardan namus ve iffet sahibi olanlarla kendilerine kitap verilenlere mensup namuslu kadınlar da, mehirlerini vermek, zina etmemek ve gizli dost tutmamak şartıyla size helaldir ve kim imanı inkar ederse bütün işledikleri boşa gider ve o, ahirette ziyan edenlerdendir."

Değerli kardeşimiz,

Maide suresinde geçen ayetin meali şöyledir:

"Bugün size temiz ve iyi şeyler helal kılındı. Ehl-i kitabın kestikleri ve diğer yiyecekleri size helaldir. Sizin yiyecekleriniz de onlara helaldir. Namuslu, zinaya girmemiş ve gizli dostlar edinmemiş insanlar halinde yaşamanız şartıyla, müminlerden hür ve iffetli kadınlarla, sizden önceki Ehl-i kitaptan hür ve iffetli kadınlar da mehirlerini verip nikâhladığınız da size helaldir. Kim imanı inkâr ederse, bütün yaptığı işler boşa gider ve o, ahirette de ziyana uğrayanlardan olur."(1)

“İffetli kadınlar” diye tercüme ettiğimiz muhsanât kelimesi sözlükte “kale içinde korunmuş” anlamına gelen muhsan ve muhsana kelimelerinin çoğuludur.

Terim olarak “evli, iffetli, hür kadınlar” anlamlarında kullanılmıştır.

Bu kelime Kuran’da kullanıldığı yere göre bazen bu anlamların sadece birini içerirken(2), bazen da ikisini veya üçünü birden içerir.

Bir kısım müfessirlere göre burada “hür” ve “iffetli” anlamlarını kapsamaktadır.(3)

Buna göre cümle, “Müminlerin hür ve iffetli kadınlarıyla evlenmeniz size helal kılındı.” şeklinde tercüme edilir.

Bazı müfessirler “Burada maksat sadece hür mümin kadınlardır.” derken, bazıları da ayetin ilgili kısmını “yalnızca iffetli mümin kadınlar” şeklinde yorumlamışlardır.

Fahreddin Razi, gerekçelerini de açıklayarak “Maksat, sadece hür mümin kadınlardır.” diyen görüşü tercih etmektedir. Ona göre iffetli olmayan mümin kadınlarla evlenmek haram değildir.(4)

Ayetin “Sizden önce kendilerine kitap verilenlerden iffetli kadınlar (size helal kılınmıştır).” mealindeki bölümü, Müslümanların Ehl-i kitap’tan hür ve iffetli kadınlarla evlenebileceklerini ifade eder.(5)

Müslümanlarla Ehl-i kitabın yemekleri karşılıklı olarak birbirlerine helal kılınmıştır.

Evlenme konusuna gelince, âlimlerin çoğunluğuna göre Müslüman erkeklerin Müslüman veya Ehl-i kitap (Yahudi ve Hristiyan) kadınlarıyla evlenmelerine izin verildiği hâlde, bütün âlimlere göre Müslüman kadınların Ehl-i kitap erkekleriyle evlenmelerine ittifakla izin verilmemiştir.

Nitekim ayet-i kerimede Müslümanların yiyeceklerinin Ehl-i kitaba helal olduğu açıkça bildirildiği halde, kadınlarının onlara helal olduğuna dair herhangi bir işaret yoktur.(6)

Özetle söylemek gerekirse, iffet sahibi olmak, zina başta olmak üzere, zinaya yaklaştıracak, riskini taşıyacak her türlü söz ve davranış biçiminden uzak durmaktır.

İslam’ın bu konuda yasakladığı ne varsa, yabancı erkekle halvette kalmak, müstehcen söz söylemek, namahrem erkekler karşısında örtünmemek, kahkaha ile gülmek, hafifliğini gösteren davranışlar sergilemek... göz, kulak, tasavvur, hayal ve benzeri gidişatın hepsi -derecesine göre- iffete aykırıdır.

İşte ayette, ister Müslüman bir kadınla isterse Ehl-i kitap bir kadınla evlenmek için de onun iffet ve namus anlayışına bakmanın önemine işaret edilmiştir.

Kaynaklar:

1) Maide, 5/5.
2) Mesela Nisa suresinin 24. ayetinde “evli”, 25. ayetinde bir yerde “hür” ve bir yerde “iffetli” anlamında kullanılmıştır.
3) bk. İbn Kesîr, III, 38; Elmalılı, Hak Dini, III, 1579.
4) Razi, Mefatih, XI, 146 vd., XXIII, 150; bilgi için bk. Nûr 24/3.
5) bk. Nisâ 4/25; Razi, XI, 147.
6) bk. Bakara 2/221; Mümtehine 60/10.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet