Hz. Muhammed'in göğsündeki ve sırtındaki yükün alınması; ne yapacağını bilmez halde iken yolunun kolaylaştırılması; fakir iken zenginleştirilmesi; itibarının yükseltilmesi; 25 yaşında evlenmesi gibi konuları nasıl anlamalıyız?

Değerli kardeşimiz,

İnşirah suresinin ilk dört ayetinin mealini aşağıya alalım:

“Biz senin göğsünü açıp genişletmedik mi? Yükünü senden alıp atmadık mı?  O senin belini büken yükü.  Senin şânını ve ününü yüceltmedik mi?..”

Bu ayetlerin hedefinde bir çok hususa işaret olabilir:

Birincisi: Hz. Muhammed (asm)’in peygamberlikten önceki hali ile peygamberlikten sonraki halini karşılaştırmak, bununla hem kendisine yaptığı nimetini hatırlatmak, hem de insanlara bu iki dönemin arasındaki farkı göstererek onun hak peygamber olduğuna vurgu yapmaktır.

“De ki: Eğer Allah dileseydi onu size okumazdım, Allah da onu size bildirmezdi. Ben bundan önce bir ömür boyu içinizde durmuştum. Hâla akıl erdiremiyor musunuz?” (Yunus, 10/16)

mealindeki ayette, bu husus açıkça ifade edilmiştir.

İkincisi; Hz. Muhammed (asm)’e daha önce yapılan nimetler, sıkıntılardan kurtulmalar hatırlatılarak, bundan sonra da bu nimetlerin devam edeceğine işaret edilmiş ve üstlendiği görevinde, karşılaşacağı sıkıntı ve eziyetlerden ötürü fütur getirmemesi, Allah’ın bundan böyle de yardımını ondan esirgemeyeceğine vurgu yapılarak kendisine  teselli verilmiş ve cesaretlendirilmiştir. Ardından zikredilen

“Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır.  Gerçekten, zorlukla beraber bir kolaylık daha vardır.” (İnşirah, 94/5-6)

mealindeki ayetlerde, zorluktan sonra kolaylığın mutlaka olacağı gerçeği bir kural halinde ortaya konmuş ve bu konuda garanti verilmiştir.

"Rabbin seni bırakmadı ve sana darılmadı. Gerçekten senin için ahiret dünyadan daha hayırlıdır. Pek yakında Rabbin sana verecek de hoşnut olacaksın. O, seni yetim bulup barındırmadı mı?  Şaşırmış bulup da yol göstermedi mi?  Seni fakir bulup zengin etmedi mi?" (Duha, 93/3-8)

mealindeki ayetler ise, Hz. Peygamberi (asm) teselli etmeye yöneliktir. Rivayete göre, bazı müşrikler, bir süre vahiy kesildiği için  Hz. Peygamber (asm)'in Rabbi tarafından terk edildiği yaygarasını koparmışlardı. Hz. Peygamber (asm) de bu yaygaralardan ötürü çok üzülmüştü. Üstelik vahyin kesilmesi doğruydu... Bunun üzerine Duha suresi inmiş ve Allah’ın kendisinden asla küsmediği vurgulanmakla beraber, daha önce kendisine yapılan iyilikler sıralanmış ve bununla ona olan sevgi seslendirilmiştir.

 Bu konuyla ilgili tefsirlerde yer alan farklı bilgiler, nüzul sebeplerinin farklılığından kaynaklanmaktadır. Aslında bu ve benzeri ayetlerin nüzul sebebi ne olursa olsun, ayetlerde vurgulanan genel hükümlere bakmak ve orada teşvik edilen  ve -bizler için de geçerli olabilen- ve övülen vasıflara sahip olmaya çalışmak gerekir.

Hz. Peygamber (asm)'in 25 yaşında evlenmesinin hikmetini şu anda söyleyecek durumda değiliz. Her şeyden önce bu herkse için olduğu gibi, Hz. Peygamber (asm) için de ilahî takdirin bir sonucudur. Hz. Hatice (r.anha)’nin kervanının başında Şam’a gitmesi, güzel bir kâr ile dönmesi ve yanında bulunan Zeyd’in onda gördüğü mükemmel ahlak, feraset, bilgi, beceri yanında, bazı harilkulâde sayılan hususları Hz. Hatice (ranha)’ye anlatması, onun Hz. Peygamber (asm) ile evlenmek istemesi de zahirî bir sebep olarak görülmektedir. O da bu yaşa tevafuk etmiştir.

İlave bilgiler için tıklayınız:

- Peygamberimizin göğsünün yarılıp kalbinin temizlenmesi..

- Hz. Muhammed puta taptı mı? "Sen kitap nedir, iman nedir bilmezdin..." (Şura, 42/52) ve "Seni yanılmış (şaşırmış) bulup doğru yola eriştirmedi mi?.." (Duha, 93/7) ayetlerinin açıklaması nedir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet