Hz. Havva neden kaburga kemiğinden yaratıldı, hikmeti nedir?

- Allah neden Adem’i Topraktan Havva’yı kaburga kemiğinden yarattı, bunun hikmeti nedir?
- Her şeye gücü yeten Allah neden direkt oluşturmadı?
- Neden Toprak ve Kaburga neden Havva sonradan yaratılıyor yoksa Allah Adem’in eş isteyeceğini bilmiyor mu? Allah bu kadar amatör mü?
- Bir İslami site ise Hz. Havva’nın kaburga kemiğinden yaratılmadığını bunun Tevrat’ta geçtiğini söylüyor cevap arıyorum?

Değerli kardeşimiz,

Kadının kaburga kemiğinden yaratıldığına dair hadisin manası şöyledir:

“Kadınlar hakkında -birbirinize- iyi tavsiyelerde bulunun. Çünkü kadın kaburga kemiğinden yaratılmıştır. Kaburganın en fazla eğri olan tarafı onun üst kısmıdır. Bu sebeple, eğer onu doğrultmak istersen kırarsın, yok eğer kendi halinde bırakırsan eğri olmaya devam eder. Öyleyse kadınlar hakkında -birbirinize- iyi tavsiyelerde bulunun / birbirinize onlara iyi davranmayı tavsiye edin.” (Buhari, Enbiya,1; Müslim, Reda’, 61, 62)

- Bu hadisin vurud sebebi, görüldüğü gibi kadınlar hakkında iyi davranmayı ve onların bazı duygusal taraflarını da nazara alarak daha toleranslı olmayı erkeklere tavsiye etmektir.

- Allah’ın Havva’yı Hz. Âdem’in kaburga kemiğinden / kemiklerinden yaratmasının hikmetini ise şöyle anlayabiliriz:

a) Allah’ın kâinatı yaratmasından en büyük maksadı, kendi vahdaniyetini / birliğini ortaya koymaktır. Kitapları ve peygamberleri göndermesinin de asıl maksadı yine budur. Allah vahiyleriyle bu vahdaniyetini / birliğini ders verdiği gibi, yaratırken de bu tevhidi gösteren nakışlara imza atmıştır. Örneğin, bütün kâinatı bir tek cevherden, aynı kozmik çorbadan yaratmıştır. Şimdiki fenni bilgilere göre bir tek hidrojen atomundan yaratmıştır.

İnsanlık ailesinde de aynı kanunun uygulanması, Hz. Âdem ile Hz. Havva’nın aynı cevherden yaratılmış olması da vahdaniyetin ontolojik bir nakşıdır.

b) Hz. Havva’nın Hz. Âdem’in kaburga kemiklerinden yaratılmış olması, insanlık ailesinin kurucusu olan bu iki ferdin birbirinin yabancısı olmadığı, bir elmanın iki parçası gibi olduğunun göstergesidir.

c) Bu hadiste yer alan “Kadın, kaburga kemiğinden yaratılmıştır.” ifadesi, Hz. Âdem’in kaburgasından yaratıldığını göstermez. Bu anlam daha çok İbn İshak’ın İbn Abbas’tan naklen rivayet ettiği “Havva, Âdem uyurken onun en kısa sol kaburga kemiğinden yaratıldı.” şeklindeki hadis rivayetinden ötürü yaygınlık kazanmıştır. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 9/253)

Halbuki İmam Nevevi bu hadis rivayetine hiç itibar etmemiş ve bu sözü bazı fakihlere dayandırmıştır. (bk. Nevevi, 10/57; İbn Hacer, a.g.y)

- Bu açıklamalardan hareketle, “kadının eğri kaburga kemiğinden” yaratıldığını bildiren hadisin ifadesini bir teşbih, bir benzetme sanatı olarak değerlendirmek mümkündür.

Demek ki, kadının duygusal yanı itibariyle aklını fazla dinlemediği için âdeta eğri bir mayadan yaratıldığına işaret etmek üzere bu hadis-i şerifte bu benzetme sanatı söz konusu edilmiştir. Nitekim, İbn Hacer de bu hadisten bu benzetme sanatının anlaşılabileceğini belirtmiştir. (İbn Hacer, a.g.y)

Bu konuda üzerinde durulması gereken bir ayet de şudur:

“Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratıp o ikisinden birçok erkekler ve kadınlar türeten Rabbinize karşı gelmekten sakının...” (Nisa, 4/1)

- Alimlerin büyük çoğunluğuna göre, ayette meal olarak geçen “bir tek nifis”ten maksat Hz. Âdem’dir.

Bu görüşe göre, Hz. Havva da Hz. Âdem’den yaratılmıştır. Bu görüşteki alimler konumuz olan Buhari hadisini delil olarak kabul etmişler. (bk. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

- Buna mukabil, Ebu Müslim el-Isfahani gibi bazı tefsir alimlerine göre, ayette geçen “bir tek nefis”, Hz. Âdem’in de yaratıldığı aynı cinsten (aynı topraktan, aynı insan hamurundan) yaratılmış olduğu anlamına gelir. (bk. Razi, a.y)

- Muhammed Abduh gibi bazı alimler de ayette yer alan “bir tek nefis”ten maksat Hz. Âdem olmadığını bildirmiştir. (bk. el-Menar, el-Meraği, ilgili ayetin tefsiri)

- Hülasa, bu ayetten şunu anlamaya bir engel yoktur:

“Allah önce Hz. Âdem’i yarattı. Sonra Hz. Havva’yı da o nefisten / Hz. Âdem’in yaratıldığı çamurun (toprağın) bakiyesinden yaratıldı.” (bk. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri)

Bütün bu açıklamalara göre, ayet ve hadisten kadının Hz. Âdem’in kaburga kemiğinden yaratıldığına dair kanaatler olduğu gibi başka yorumlar da vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet