"Harun'un ve Musa'nın Rabbi" ayeti, başka yerde neden "Musa'nın ve Harun'un Rabbi" diye geçiyor?

- Firavun'un sihirbazları, Allah'ın varlığına ve birliğine, Hz.Musa'nın O'nun elçisi olduğuna iman edip secde ettikleri zaman Taha Suresi 70. ayete göre "Harun'un ve Musa'nın Rabbine iman ettik"; A'raf Süresi 122. ayete göre ise "Musa'nın ve Harun'un Rabbine iman ettik." demişlerdir.

- Allah'ın (haşa) hata yapması düşünülemeyeceğine göre, bu farklılığın mantıklı nedenini öğrenmek isterim...

Değerli kardeşimiz,

- Arapça gramer kaidesine göre, bir atıf edatı olan “Vav” harfi, bir tertibi ifade etmez. Yani, Türkçe’de söz gelişi: “Ahmed ve Mehemed geldi.” dediğimiz zaman, bu ifade Ahmed’in Mehmed’den önce geldiği anlamına gelmez. Mehmed ismi önce zikredilse yine durum değişmez.

- Bu kurala göre, “Musa’nın ve Harun’un Rabbine iman ettik.” ifadesi ile "Harun'un ve Musa'nın Rabbine iman ettik." ifadesi arasında mana bakımından hiçbir fark yoktur.  

Bununla beraber, bu konuda bilmediğimiz birçok hikmeti olabilir. Ancak bizim de bildiğimiz bir-iki hikmetini şöyle açıklayabiliriz.

a) Kur’an’da bu “takdim-tehir” üslubu bir “tefennün” (ifadenin değişik boyutta dizayn edilme) sanatı olabilir. “Her yeni lezzet verir.” kaidesi gereğince aynı isimlerin sıralarını değiştirmekle de bu edebi zevk sağlanabilir.

b) Kur’an’da ses uyumu, ayetlerin sonlarındaki bir nevi kafiyelerin gözetildiği bilinmektedir. Bu açıdan bakıldığı zaman;

Araf suresinin önemli bir kısım ayetlerinin sonundaki “fasıla harfi” "nun"dur. Özellikle Harun kelimesinin geçtiği ayetten önceki ve sonraki ayetlerde "nun" harfi vardır.

Mesela önceki iki ayetin son kelimeleri: “Sacidin, el-âlemin”dir. Ardından gelen iki ayetin son kelimeleri ise “Ta’lemûn, Ecmaîn”dir. Bu dört ayetin ortasında bulunan ayetin son kelimesinin “HARUN”, olması bu ses uyumu bakımından çok güzel düşmüştür.

- Tâhâ suresindeki ayetlerin önemli bir kısmı ise “elif” harfiyle sonlanmıştır. Bu münasebetin tahakkuk etmesi için burada ayetin sonu kelimesinin “Musa” olması gerekir. Kelimenin sonu “ya” harfi gibi yazılsa da bu, kural olarak elif kabul edilir.

Mesela, söz konusu 70. ayetten hemen öncesinde yer alan üç ayetin son kelimeleri olan “Musa, el-a’la, Eta” nın sonu elif harfiyle bitiyor. Bu ayetin ardından gelen üç ayetin son kelimeleri olan “Ebka, dünya, Ebka”nın son harfleri de eliftir. Bu altı ayetin ortasında bulunan 70. ayetin son kelimesinin “Musa” olması bu münasebet bakımından çok güzel düşmüştür.

Görüldüğü gibi, sadece hakikatlerin bağlantısı açısından değil, ses uyumu bakımından da  Kur’an’ın her bir ayetinin, her bir kelimesinin, hatta her bir harfinin başka ayetlere, kelimelere, harflere bakan birer yüzü, birer gözü vardır. Âmennâ ve saddaknâ; iman ettik ve tasdik edip kabul ettik.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet