Hangi ay "Allah'ın ayı"dır; Ramazan'dan sonra en faziletli oruç Muharrem ayında mıdır?

- Allah Rasulü (asm)'nün hadislerinde hem Muharrem hem de Şaban ayları için "Allah'ın ayı" (Şehrullah) dediğini görmekteyiz, bunu nasıl anlamalıyız?

- Ayrıca Ramazan'dan sonra en faziletli orucun Şaban ayında tutulan oruç olduğunu biliyoruz. Yine Efendimiz (asm)'ın Ramazan ayı dışında en faziletli orucun Muharrem ayında tutulan oruç olduğunu ifade eden beyanları var. Acaba bu bir tezat mı?

Değerli kardeşimiz,

En Sahih rivayetlerde: Muharrem ayı için “Şehrullah - Allah’ın ayı” ifadesi kullanılmıştır.

Hz. Ebu Hureyre’den nakledildiğine göre, Peygamberimiz (asm)şöyle buyurdu:

“Ramazandan sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farz namazdan sonra da en fazileti namaz gece kılınan namazdır.” (Muslim, Sıyam, 202, 203; Ebu Davud, Savm, 55; Tirmizi, Salat, 323; Nesaî, Kıyamu’l-Leyl, 6)

- Şaban ayı için “şehrullah = Allah’ın ayı” denildiğine dair bir bilgiye rastlayamadık.

- Bazı rivayetlerde, -Şaban ayı için değil- Receb ayı için “Allah’ın ayı” ifadesi vardır. Bu rivayete göre Peygamberimiz şöyle (asm) buyurdu:

“Receb Allah’ın ayıdır, Şaban benim ayımdır, Ramazan ise ümmetimin ayıdır.” (Kenzu’l-Ummal, h.no: 35164)

Bu hadis rivayeti mürseldir (Kenz, a.y.), dolayısıyla zayıftır.

- Diğer bir rivayette: “Ramazan Allah’ın ayı olduğu” belirtilmiştir. (bk. Mecmau’z-Zevaid, h. no: 4796)

Bu rivayette “meçhul bir ravi vardır.” (Kenz, a.y.), dolayısıyla zayıftır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki; “Allah’ın ayı” vasfının Muharrem ayı için kullanıldığı hadis rivayetleri "Kütübü Sitte olup sahih rivayetlerdir. Bu vasfın Receb veya Ramazan veya -varsa- Şaban ayı için kullanıldığı rivayetleri hiçbirisi "Kütübü Sitte"de geçmemektedir.

- Muharrem ayı ile Şaban ayı oruçlarının fazileti konusuna gelince;

Yukarıda ifade edildiği üzere, Ramazan'dan sonra, ikinci sırada Muharrem ayının faziletini bizzat Hz. Peygamber (asm)'in kendi sözlerinden öğreniyoruz.

Buna mukabil, Şaban ayının fazileti ise, Hz. Aişe’nin kendi yorumundan anlıyoruz.

Nitekim bir rivayete göre, Hz. Aişe şunları söylüyor:

“Resulullah’ın içinde oruç tutmayı en çok sevdiği ay, Şaban ayı idi. Sonra onu Ramazana ulaştırırdı (Şaban orucunu Ramazan orucuyla bitiştirirdi).” (Ebu Davud, Savm, 56)

Diğer bir rivayette, yine Hz. Aişe anlatıyor:

“Resulullah’ın Şaban ayından daha fazla oruç tuttuğu bir ayı görmedim.” (Ebu Davud, Savm, 59)

Bu konuda, Hz. Peygamber (asm)'in sözleri elbette Hz. Aişe’nin sözlerine tercih edilir. Kaldı ki, Hz. Aişe’nin ifadelerinde, “Şaban ayının en faziletli olduğu” değil, Hz. Peygamber (asm)'in o ayda daha fazla oruç tuttuğuna dairdir. Burada belki de Şaban ayı söz konusu olduğu bir yerde, Hz. Aişe bunları söylemiş; yoksa Şaban ayını Muharrem ayıyla kıyaslamamıştır.

Bununla beraber, Hz. Enes’ten nakledilen bir rivayette Hz. Peygamber (asm):

“Ramazan'dan sonra en faziletli oruç Şaban aynının orucudur.”

diye buyurmuştur. Ancak İbn Hacer, bu rivayetin zayıf olduğunu belirtmiştir. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 4/129)

Tirmizi’nin rivayet ettiği bu hadis rivayeti için “garip” diyerek zayıflığına işaret ettiğini belirten İbn Hacer, bunun (yukarıda belirttiğimiz üzere) Müslim’de yer alan

“Ramazandan sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı Muharrem ayında tutulan oruçtur.”

şeklindeki sahih hadis rivayetine de muarız olduğuna vurgu yapmak suretiyle onun kabul edilemez olduğuna işaret etmiştir. (bk. İbn Hacer, 4/214)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet