Etiyopyalıları izleme hadisi ile âmâ Müslümanın ziyareti çelişiyor mu?

- Hz Aişe (r.anha)'nın Etiyopyalıları izleme hadisi âmâ Müslümanın ziyaretiyle çelişiyor mu?
- Rasulullah (s.a.v.), âmâ Müslüman geldiğinde Hz Aişe'nin perde arkasına geçmesi gerektiğini söylemiş, ama cami bahçesinde Etiyopyalıları izlerken Aişe, Rasulullah (s.a.v)'ın kendisini örttüğünü ve Etiyopyalıları izlemesine izin verdiğini söylemiş.
"Bakışları indirmek" ayeti kapsamında şehvetsiz izlemeye izin veriliyor mu?
- Bu iki hadisten farklı çıkarımlara ulaşılıyor gibi.

Değerli kardeşimiz,

Hz. Aişe validemizin Habeşlilerin oyunlarını izlemesi, kadınların erkeklerin yüzüne bakmasının caiz olduğu ruhsatına bir delil kabul edilmiştir. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 9/334-335)

İster Hz. Aişe, ister -başka rivayetlerde geldiği gibi- Hz. Peygamberin (asm) başka eşleri olsun, onları âmâdan uzak durmaları ve perdenin arkasına gitmelerini emretmesiyle ilgili hadis ise, kadınların, görme özürlü de olsa erkeklerin yüzüne bakmalarının caiz olmadığına delil getirenler olmuştur. Bu iki hadisin farklı bilgileri, alimlerin farklı yorum yapmalarına kapı aralamıştır.

Özetle, görme özürlüye bakmaktan nehyedilmesi, onun fark etmeden bazı yerlerinin açığa çıkma ihtimalinden olduğunu söyleyen alimlere göre, bu iki hadis arasındaki uzlaşma bu şekilde olur. (bk. Fethu’l-Bari, a.g.y)

Buna göre, görme özürlü erkeğin yüzüne bakmak yasak değil, ancak bu durumda -görme özürlü de olsa- kendine nikâh düşen bir erkeğin yanında avret yerini açması uygun değildir. Bu açıklamaya göre iki rivayet arasında bir çelişki yoktur.

Diğer taraftan, “Mümin kadınlara da deki: gözlerini indirsinler...” (Nur, 24/31) mealindeki ayetin tefsirinde bazı müfessirler “kadınların erkeklerin göbek-diz arası yerine bakmamanın emredildiği yorumuna gitmişlerdir. (bk. Zemahşeri, ilgili ayetin tefsiri)

Bu ayetin tefsirinde, Peygamberimizin (asm) eşlerinin âmâ olan bir kimsenin yanında kalmamalarını istemesi üzerine onlar: “Ey Allah’ın resulü! O âmâdır, bizi görmüyor.” dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz (asm) “Siz de mi görme özürlüsünüz, onu görmüyor musunuz?” demek suretiyle, onların görme özürlü de olsa bir erkeğe bakmalarını yasaklamıştır. (Zemahşeri, 3/230)

Bazı alimlere göre, “âmâ” hadisi zayıftır. (bk. Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

Bu durumda esas olan diğer hadisin hükmüdür.

Kadınların -zarurete binaen- yüzlerini açmalarına yönelik ruhsat, hiçbir zaman yabancı erkeklerin -bir ihtiyaç olmadığı sürece- kadınların yüzlerine bakmalarını meşru kılmaz. Bu hüküm bütün İslam alimlerinin üzerinde ittifak ettiği bir husustur. (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 3/560-562)

İmam Gazali’nin şu ifadelerinde bu konu şöyle özetlenmiştir:

“Kadınların da erkeklerin yüzüne bakmamaları gerekir. Ancak kadınların erkeklerin yüzüne bakması ile erkeklerin kadınların yüzüne bakması aynı değildir. Çünkü İslam tarihi boyunca kadınlar yüzü peçeli, erkekler ise yüzü açık olarak hayatlarını sürdürmüşlerdir. Bu da yabancı erkeklerin kadınların yüzüne bakmasının çok daha kötü olduğunu göstermektedir." (Gazali, İhya, 1/398)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet