Devrimizde kadınların yüzünü örtmesinin hükmü nedir?

Benim sorum uzun süredir çeşitli kaynaklardan okuduğum ama bir türlü sonuca varamadığım bir konu üzerine. Kademeli olarak soracağım inşallah.

1. Dört mezhebe göre de Fitne Zamanında kadınların yüzünü örtmesi farzdır diye bilgiler edindim. Bu doğru mudur?
2. Burda Fitne zamanını şehvetin çokluğu olarak mı algılamalıyız yoksa başka bir kıstas var mı? Günümüz fitne zamanı olarak algılanıp kadınların yüzünün örtmesi mi gerekir?
3. Fitneye şehvetin çokluğunun yanında, insanları günaha sevk edebilme olarak genel mi bakılmalı? Bu durumda "Fitne ile ilgili her türlü faaliyetten uzak durmalı. Çünkü fitne ortamında oturan, ayakta durandan; ayakta duran yürüyenden ve yürüyen koşandan daha hayırlıdır." (Müslim)" Hadisi Şerifinde de buyrulmasını düşünerek, "müdara" yaparak, yüzü örtmekten sakınmalı mıyız? Yüzü örtmenin (çarşaf benzeri) insanları islam düşmanlığına ya da kötü düşüncelere diğer örtülerden daha fazla sevk edebileceği düşüncesiyle, islami şartlara uygun başka bir tesettür mü uygulamalı?

Değerli kardeşimiz,

1. Bu konuda farklı görüşleri maddeler halinde arzedeceğiz:

- Bu bilgi bir kısım Şafii ve Hanbeli alimlerine göre doğrudur. Fakat “fitne zamanı”ndan maksat, erkeğin kadına sarkıntılık etme ihtimali kuvvetli olan ortam demektir.

- Kadı Iyaz’ın alimlerin genel görüşü olduğunu bildirdiği bilgiye göre, erkeklerin kadının yüzüne bakmasının haram olması, kadının yüzünü örtmesinin vacip olduğu anlamına gelmez. (bk. V. Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami, 3/562)

- Hanefi ve Maliki mezhebine göre kadının yüzü ve eli avret değildir. (bk. Zuhayli, a.y)

Bununla beraber Hanefilere göre kadının yüzü avret olmamakla beraber, genç bir kadının yabancı erkeklerin yanına yüzünü açması -fitne ortamında- caiz değildir. (bk. Reddu’l-Muhtar, 1/ 272)

- İmam Gazali’nin şu ifadeleri de bu konuya ışık tutmaktadır:

“...Kadınların da erkeklerin yüzüne bakmamaları gerekir. Ancak kadınların erkeklerin yüzüne bakması ile erkeklerin kadınların yüzüne bakması aynı değildir. Çünkü İslam tarihi boyunca kadınlar yüzü peçeli, erkekler ise yüzü açık olarak hayatlarını sürdürmüşlerdir. Bu da yabancı erkeklerin kadınların yüzüne bakmasının çok daha kötü olduğunu göstermektedir." (Gazali, İhya, 1/398)

- Fitne korkusu olması durumunda erkeklerin kadının yüzüne bakmasının haram olduğu konusunda alimlerin ittifakı vardır. (bk.el-Mevsuatu’l-Fıkhıyetu’l-Kuveytiye\ 32/19)

- Bazı kaynakların verdiği bilgiye göre, dört mezhebe göre kadının yüzü avret değildir, dolayısıyla da örtünmesi vacip değildir. Dilerse örter, dilerse açar. (bk. el-Mevsua, 41/134). Ancak, şehvetle veya fitne korkusu olduğunda bakmak haramdır. (bk. el-Mevsua, 42/365).

2. Yukarıda kısaca ifade edildiği üzere, “fitne”den maksat, ahir zaman fitnesi değil, erkek ile kadını gayri meşru ilişkiye sevke den ortam demektir. Şüphesiz çağımızda bu fitne ortamı, her asırdan daha fazladır. Ancak, diğer bir açıdan bugünkü sosyal hayatın durumu eskiden kabul edilen fitne ortamından daha iyi olabilmektedir. Mesela, eskiden yolculuk esnasında halvet ortamı daha fazla olabilirdi. Fakat bu günkü ulaşım imkânlarının dolu halde olması bu halvet fitnesini ortadan kaldırabilir. Onun için bu çağda genel olarak “fitne korkusunun olmadığı bir zaman dilimi yoktur” diyemeyiz.

- Özetlersek, kadının yüzünü örtmesi en güzel ve en takvalı bir durumdur. Ancak bunu herkese tatbik etmek mümkün değildir. Öyleyse, biz kendimiz takva ve azimeti esas alabiliriz. Fakat başkasının tenkit etmek suretiyle zaten çok zayıf bir durumda olan İslam kardeşliğini bütün koparmak doğru değildir, diye düşünüyoruz.

3. Bunun cevabını da yukarıda vermiş bulunduğumuzu düşünüyoruz.

Bununla beraber, şunu da belirtelim ki, fıkıh kaynaklarında genellikle “fitne” kavramı “şehvet” kavramı ile birlikte kullanılır. Bundan anlaşılıyor ki, fitneden maksat kişiyi gayri meşru yola sevk eden sebeplerin bulunmasıdır. Bunun iki önemli sebebi vardır: Birincisi, özellikle erkeğin şehvetine hâkim olmaması. İkincisi, bu şehvet arzusunu yerine getirecek ortamın bulunmasıdır. Eğer şehvet yoksa veya bu şehveti tatmin edecek bir ortam hazır değilse, fitne yok demektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet