Ebu Bekre'nin kazf cezasına çarptırılarak şahitliği kabul edilmediği doğru mu?

- Buhari ravisi Ebu Bekre'nin Hz. Ömer tarafından kazf cezasına çarptırılarak şahitliği kabul edilmediği doğru mu?
- Kendimce ilmi araştırma yapmaktayım ve sorularımın cevaplarını sitenizde bulamadım. Kafamı kurcalayan 2 sorumu açıklar mısınız soracak kimsem yok.
1. Soru: Bu hadisin (Buhârî, hadis no: 4425) ravisi Ebu Bekre aynı zamanda "Kadınları dinleyen erkekler helak olurlar (İbn Hanbel, V, 45)" hadisini rivayet ettiği ve hakkında tarih kayıtlarında Muğire bin Şube'ye zina ithamında bulunduğu ve bunu kanıtlayamadığı için Hz. Ömer tarafından Kazf cezasına çarptırıldığı ve ebediyen şahitliği kabul edilmediği doğru mudur?
- Bu kişi ilgili hadisin tek ravisidir! Bunun rivayet ettiği nasıl sahih olabilmektedir?
- Alimler sırf Buhari’de geçtiği üzere sahih kaydını düşmüşlerdir bu ise ilmi olmayıp duygusal bir yaklaşımdır.
2. Soru: Hadisi sahih olarak kabul etsek bile ancak hadiste geçen "kavm/topluluk" ve "imrae/kadın" kelimeleri, nefiy (olumsuz) bağlamında nekire olarak gelmiştir. Bundan dolayı bu umuma delalet eder. Zaten fıkıh usulünde itibar, lafzın umumî oluşunadır, sebebin hususî oluşuna itibar edilmez kaidesi gereğince bu hadisi biz hususi olarak tahsis ederek kendi ilmi kaidemizle çelişmiş olmuyor muyuz? İşimize geldiği yerde umum geldiği yerde hususi mi anlayacağız?

Değerli kardeşimiz,

Cevap 1:

Hz. Ebu Bekre, önde gelen ashabdan biridir. Ehl-i sünnete göre sahabe efendilerimiz, hadis rivayeti bakımından tam ehliyet sahibidirler (udûldürler).

Ümmetin icmaı ile sahabelerin hepsi adildirler. Aralarında meydana gelen üzücü hadiseler sebebiyle de İslam alimleri tarafından cerhedilmemişlerdir.

Kaynaklarda Ebu Bekre’nin, sahabeler arasında çok salih ve faziletli bir kimse olduğuna dikkat çekilmiştir. (bk. Üsdü’l-Ğabe, 6/35)

İbn Hacer de -meşhur hadis otoritesi- el-Aclîden naklen, Ebu Bekre’nin sahabenin en seçkinlerinden biri olduğunu bildirmiştir. (bk. Tehzibu’t-Tehzib,10/469).

Olaya ve şahitlik ehliyetine gelince:

Ebu Bekre iftira etmemiş, tanıklık (şehadet) etmiştir; suçun sübutu için gerekli olan dört şahidin bulunamaması onu müfteri durumuna düşürmüyor, yalnızca ceza görmesine sebep oluyor. Hz. Ömer ona, “Tövbe edersen şahitliğini kabul ederim.” diyor, o tövbeyi kabul etmiyor; çünkü tövbe etmek suçu kabullenmek olur, o ise suç işlediği kanaatinde değildir.

Bu şekilde ceza görenlerin şahitliklerinin kabul edileceği görüşü fukahanın cumhuruna aittir. Buharî de bu sebeple onun rivayetini kitabına almıştır.

Cevap 2:

Hadiste geçen "kavm / topluluk" ve "imrae / kadın" kelimeleri, nefiy (olumsuz) bağlamında nekire olarak gelmiştir. Bundan dolayı bu umuma delalet eder. "Zaten fıkıh usulünde itibar, lafzın umumî oluşunadır, sebebin hususî oluşuna itibar edilmez kaidesi” pasajı “İslam sual ve cevab” isimli bir Arapça siteden alınmış. Ama hem o sitede yazanlar hem de soru sahibi bu kaideyi yanlış yerde uyguluyorlar.

İlgili hadis rivayetine göre, İranlıların bir kadını devlet başkanlığına getirdiklerini duyan Peygamberimiz (asm) şöyle buyurdu:

“İşlerini (yönetim işini) bir kadının eline veren bir toplum iflah olmaz.” (Buhârî, Meğâzî, 82, Fiten, 18; Tirmizî, Fiten, 75)

Kaideye göre evet, bütün topluluklar ve bütün kadınlar kastedilmiştir; bu bakımdan husus değil, umum vardır; ancak “vellev emrehum: işlerinin başına geçiren, yönetimi veren” sıfat cümlesinde umumilik yoktur, buradaki iş tahsise müsaittir.

İşte bu sebeple fukaha, eskiden beri bazı kamu hizmetlerinin kadınlar tarafından da ifa edilebileceğini savunmuşlardır.

Örneğin, Hanefiler kadınların şahitlik yapabildiği dava türlerinde hakimlik de yapabileceği görüşündedirler. Taberî ve Hasan-ı Basrî gibi İslâm bilginleri ise, kadınların hakim olmasına hiçbir dinî engelin bulunmadığını kabul etmişlerdir. (bk. Zühaylî, İslam Fıkhı, 6/483)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Kadının devlet başkanı, hakim ve vali olması ile ilgili, 'Bir kavmin ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet