Din ve bilim arasındaki gerilim ve çatışma nasıl meydana geldi?

Değerli kardeşimiz,

Bilim-din ilişkisinin tarihi seyrine bakıldığında, bu tartışmaların Batı’da XVII. Yüzyılda bilimsel devrimlerle ortaya çıktığı ve XX. Yüzyılın başlarında hâkim olmaya başladığı görülür. Bundan hareketle bilim-din ayrımı tüm zamanlar için geçerli değildir. Kadim medeniyetlerde çoğunlukla bilim adamıyla din adamı aynı kişilerdir. Din ve bilim arasındaki gerilim ve çatışma modern zamanlarda öncelikle Batı toplumlarında ortaya çıktı. Zamanla güçlenen bu anlayış, son birkaç yüzyıl boyunca filozof, teolog, bilim adamı ve diğer araştırmacılar arasında çeşitli tartışmalara sebep oldu ve olmaya da devam etmektedir (Stenmark, Mikael, 2005). Rationality in science, religion, and every day life : a critical).

Klasik İslam kültüründe din-bilim tartışmalarının olmadığını; bunun yerine din-felsefe/ vahiy-akıl tartışmalarının olduğunu görüyoruz.

Bu tartışmaların bir tarafında İslam’ın Doğusunu temsil eden Gazalî (1058–1111) diğer tarafında ise İslam’ın Batısını temsil eden Kurtuba’lı İbn Rüşd (1126-1198) yer almaktaydı. Batıda çıkan din-bilim tartışmaları XIX. Yüzyıldan bu yana İslam toplumlarını da etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir.

Bu tartışmaların bizi getirdiği nokta birbirinden farklı görüş ve öneriler olsa da, Max Weber’in (1864-1920) ifadesi ile “modern toplumda dinî tecrübeye artık yer” yoktur (Auletta, G. (2015). “Günümüzde Bilim, Felsefe ve Din: Bazı Düşünceler”, Din-Bilim Okumaları, der&Çev: H. Aydeniz- F. Topaloğlu, Ankara: Elis, ss.167-201). Weber’in “dünyanın büyüsünün bozulması”olarak ifade ettiği mana; modern toplumlarda dinin geleneksel gücünü ve rolünü yitireceği ve bunun yerini ise akla/rasyonaliteye dayanan bilimin dolduracağıdır [Rubenstein, Richard L., (1999). “Yirmibirinci Yüzyılda Din”, Çev: Bekir Zakir Çoban, Dialogue&Alliance, vol. 13, no. 2, Fall/Winter.].

Bazı ateist, Marksist ve Darwinist felsefecilerin öncülüğünü yaptığı, bu dine karşı çıkışın temelinde yatan esas sebep, Batı âleminde din adına aslı tahrif edilip bozulan ıristiyanlığın ve kilisenin din adına bilime ve bilim adamlarına karşı çıkmasıdır. Bu dine karşı tavırda, ilim ve ilim adamlarını himaye edip ilmi çalışmalara teşvik eden Hak din İslâmiyet,  onlara hayat hakkı tanımayıp imha etmeye çalışan Hıristiyanlıkla aynı kefeye konulmuştur.

İşte bu ilim tarihinin en büyük yanlışlarından birisi olmuştur...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet