Cüz-i iradenin harici bir vücudu var ve bu her türlü etkiden bağımsız mıdır?

İnsan daki techizat umumen Allah'a aittir. Cüz-i ihtiyari ile bir şeyleri tercih ediyoruz ve bu tercihi yaparken etkin olan nefis, kalb, akıl... gibi birçok latifenin etkisi var. Tercih ederken kullandığımız cüz-i iradeyi de veren Allah. Seçerken kullandığımız bütün cihazatı Allah verdi. O cihazattaki seçim yapmamızı sağlayan bir özelliği veren Allah. Cüz-i iradenin harici bir vücudu var ve bu her türlü etkiden bağımsız mı yani?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

İnsan hem hayır hem de şer işlemeye kabiliyetli olarak yaratılmıştır. Bu durum imtihanın gereğidir. İnsan melekler gibi yalnızca hayır işlemeye kabiliyetli olarak yaratılmamıştır. Bu sebeple de, iradesini hayır işlemek üzere kullanan insan meleklerden daha üstün olmaktadır.

Allah insana hayrı da şerri de ayırt edecek cihazlar vermiştir. Seçim yapma konusunda da serbest bırakmıştır. Atmaca kuşunun serçeye musallat olmasıyla nasıl ki serçenin manevra kabiliyeti artıyorsa, insana da nefis musallat olduğu içindir ki maneviyatta terakki etmesine sebeb oluyor. İnsanı şerre teşvik eden etkenler olmasa melek gibi makamı sabit olurdu. Nefis ve şeytanın insana musallat olmasıyla insan imtihana tabi tutulmakta ve iradesini doğru kullanırsa meleklerden de üstün bir makam kazanmaktadır.

Her ne kadar insanı şerre teşvik eden etkenler olsa da, insanın iradesi üzerinde bir bağlayıcılıkları yoktur. İnsan hür iradesiyle tercihini yapar. Hiç bir etken hayır konusunda insanın iradesini bağlamaz.

İnsanı hayra da, şerre de teşvik eden etkenler bulunmaktadır. Ancak yine insan iradesini kullanarak hayra teşvik eden etkenlerden yüz çevirip şerre koşarsa, bu durumda, şer etkenlerin o insanın iradesini bağladığı anlamına gelmez.

İlave bilgi için tıklayınız:

İnsana irade sıfatı niçin verilmiştir ve bu sıfat nasıl kullanılmalıdır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet