"Cuma günü kim cemaatin omuzlarına basarak ilerlerse cehenneme bir köprü atmış olur." hadisi sahih midir? Ön saflar boşken böyle bir şey yapmak günah mıdır?
Değerli kardeşimiz,
Bu hadisle ilgili birkaç noktaya bakmakta fayda vardır:
Hadisi rivayet eden Tirmizî, bunun garip (zayıf) bir rivayet olduğunu, alimler tarafından -isnat zincirindeki- ravilerden birinin -hıfz bakımından- zayıf görüldüğünü, ifade etmiştir. (Tirmizî, Salât 369)
Bu hadis zayıf olmakla beraber, alimler bu hadisle amel etmişlerdir.(a.g.e). Bu husus Tirmizî’nin “zayıf da olsa alimler tarafından kendisiyle amel edilen hadislere değer vermesi” prensibine uygundur.
Trimizî, bu hadisi “Cuma günü cemaatin omuzlarını yararak ilerlemenin mekruh olduğu hakkında” manasına gelen bir başlık altında zikretmiştir. Bu başlık açıkça gösteriyor ki, Tirmizî’ye göre “omuzları yararak ilerlemek...” haram değil, mekruhtur. Bu da -meal olarak- hadiste yer alan “cehenneme giden bir köprü edinir” ifadesinin terhib / şiddetli uyarı niteliğinde bir irşat üslubu olduğunu göstermektedir.
Ahmed b. Hanbel’in bir rivayeti (3/437), Tirmizî rivayetinin aynısıdır. Diğer bir rivayetinde ise (Müsned, 3/417) “imam (minbere) çıktıktan sonra...” ilavesi yer almıştır ki, bu kerahetin o vakte mahsus olduğunu göstermektedir.
Yine İbn Hanbel’in konuyla ilgili rivayet ettiği bir hadisin -mealen- ifadesi şöyledir: Ebu Zahiriye anlatıyor:
Cuma günü Abdullah b. Büsr’ün yanında oturuyordum, Resulullah (a.s.m) hutbe okurken, adamın biri insanların boyunları üzerinden adımlarını atarak / omuzlarını yararak geldi. Bunun üzerine Peygamberimiz (a.s.m) “Otur, insanlara eziyet veriyorsun!” buyurdu.(İbn Hanebl, 4/190).
Hadiste insanların saflarını yararak öndeki saflara gitmekten nehiy / sakındırma vardır. Fakat bu rivayette yer alan “Resulullah (a.s.m) hutbe okurken” ifadesi, bu kerahetin hutbe okunduğu vakte veya saflarda gidilecek bir boşluk olmadığı zamana mahsus olduğunu göstermektedir.
Bununla beraber, değişik hadis rivayetlerini göz önünde bulunduran İmam Gazalî ve İmam Nevevî, Zeynu’l-Irakî gibi bazı alimlere göre, “imam hutbe okurken veya ilerideki saflarda boşluk yokken” kişinin cemaatin omuzlarını yararak ilerideki bir safa yerleşmeye çalışması haramdır. (bk. Tuhfetu’l-Ahvezî, Avnu’l-Mabud, ilgili hadisin şerhi)
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet
BENZER SORULAR
- "Cuma günü kim cemaatin omuzlarını yararak ilerlerse cehenneme bir köprü ittihaz olunur." hadisini nasıl anlamalıyız?
- Camide cemaati rahatsız etmekle ilgili, "Cuma günü kim cemaatin omuzlarını yararak ilerlerse cehenneme bir köprü ittihaz olunur." (Tirmizi, Salat,369) hadisini nasıl anlamak gerekir?
- Namazda fatiha suresinden sonra, imam ve cemaatin sessizce Amin demesiyle ilgili rivayetler nelerdir? İbni Mesud (ra)'ın şöyle rivayeti var mı;?İmam dört şeyi gizli söyler; euzu, besmele, amin ve rabbena leke'l-hamd.?
- İmamın, arkada sünneti kıldıktan sonra cemaati yararak (rahatsız ederek) mihraba geçmesinin bir sakıncası var mıdır?
- Mezhepler Dosyası- Birinci Bölüm
- Kur'an okumayı öğrenip sonra bırakmanın veya ezberlenenleri unutmanın hükmü nedir?
- Cemaatle namaz kılarken, ayakların sağ ve solda duran adamların ayakları ile bitişmesi konusunda bir hadis var mıdır? Saflarda dikkat edilmesi gereken konular nelerdir?
- "Kimin saçı Allah yolunda ağarırsa, bu saç kıyamet gününde onun için nur olur." hadisini açıklar mısınız?
- Hutbe okunurken dinlemek ve amin dememek mi gerekir? Hutbe okunurken Efendimizin ismi dahi geçse salavat getirmemek lazım diyorlar, bu doğru mu?
- "Muta nikâhı" konusunda, sahebeler arasında ihtilaf olmuş ve bazıları muta yapmışlardır. Bunu nasıl anlayalım?