Çocuklara isim verirken nelere dikkat etmek gerekir?

- Mevlana ismi uygun mudur?.. (bk. Bakara suresi 286. Ayet meali)

Değerli kardeşimiz,

"Mevlana" çocuklara isim olarak verilebilir. Kelimenin kökü "mevla" dır. Mevla dost, mevlana ise bizim dostumuz anlamındadır.

Mevla: Dost, malik, sahib, efendi, yardımcı, koruyucu; bir işi idare edip yürüten; ihsan eden ve iyilik yapan, kendisine iyilik yapılan; köle, köle azad eden, azad edilmiş köle; müttefik ve andlaşmalı; komşu, misafir; akraba, oğul (evlad), amca, amca oğlu, kız kardeşin oğlu, damad, enişte, veli, tâbi, zahid, yaraşan, yakışan ve layık olan kimse gibi sözlük anlamlarını taşıyan bir terim. Mevlâ kelimesi Ve-leye fiillerinden türetilmiş bir isimdir. Çoğulu mevâli gelir.

Kur'an-ı Kerim'de; Rabb, sahib, hâmi (koruyucu) yardımcı,dost, yâr lütuf ve ihsanda bulunan, iyilik yapan anlamlarında Yüce Allah'a Mevlâ denilmiştir:

"Bilin ki Allah sizin mevlânızdır (sahibiniz, hâminiz, yardımcınızdır). O, ne güzel Mevlâ ve ne güzel yardımcıdır." (Enfâl, 8/40).

"Bunun sebebi şudur. Çünkü Allah şüphesiz iman edenlerin mevlâsıdır (velisi ve yardımcısıdır). Kâfirlere gelince, onların mevlası (dost ve yardımcısı) yoktur." (Muhammed, 47l/11; el-Hacc, 22/78; ÂI-u İmran, 3i 150; el-Bakara, 2/286; el-En'âm, 6/62; et-Tevbe, 9/51; Yûnus, 10/30; et-Tahrim, 66/2, 4)

âyetlerinde Mevlâ kelimesi bu manada, özellikle Rabb anlamında kula mevlâ kelimesi Allah Teâlâ kasd edilerek bu anlamlarda kullanılmıştır. Hadiste bu manada, özellikle Rabb anlamında kula mevlâ denilmesi yasaklanmıştır:

"... Ve kimse de efendisine Mevlâm (Rabbim ve Sahibim) diye hitab etmesin. Lakin efendim desin... Çünkü sizin Mevlânız Aziz ve Celil olan Allah'tır." (Müslim, el-Elfâz mine'l-Edeb, 3).

Şu âyette, yaraşan ve lâyık olan anlâmınadır:

"Münafıklar ve kâfirler. Sizin sığınacağınız yer ateştir. Size yaraşan ve layık olan (mevlâküm), odur. O ne kötü gidiş yeridir." (Hadid, 57/15)

Nahl, 16/76. âyette Nisâ' sûresinin 33.âyetinde mevlâ, mevâli şeklinde çoğul yapılarak mirascı, varis anlamında kullanılmıştır:

"Anne, baba ve akrabanın bıraktığı malların her biri için mirasçılar (mevâli) kıldık."

Meryem sûresinin beşinci âyetinde akraba veya amcazade anlamına gelir. Hz. Zekeriyya (as)'ın duasından:

"Doğrusu ben arkamdan gelecek akrabamdan (amcazadelirimden) (el-mevâliden) endişe ettim..."

Ahzab beşinci âyet ile Duhân kırk birinci âyette dost ve yâr anlamındadır.

"O gün, dost (mevlâ) bile yârine (dostuna mevlasına) hiçbir şeyle fayda vermez, dostunun azabını önleyemez." (Duhân, 44/41).

İslâma göre aralarında yardımlaşma ve dostluk cari olacağı için kölesini azâd eden efendiye de azad edilen köleye de mevlâ denilir. Aralarını ayırmak için azad edene "Mevlây-ı Âla" azad edilene de "Mevlây-ı Esfel" denilir. Mevlay-ı esfel, mevali şeklinde çoğul yapılır ve daha ziyade bu şekilde kullanılırdı. (Muhiddin BAĞÇECİ)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Çocuklara isim verirken nelere dikkat etmek gerekir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet