Birden fazla aksırınca, kaç defa hamdetmek gerekir?

- 2 veya 3 defa üst üste aksırınca kaç defa elhamdülillah demek gerekir?

Değerli kardeşimiz,

Aksıran / hapşıran bir Müslümanın "elhamdülillah" demesi, orada bulunanların da hapşıran kişiye, "yerhamükellah / Allah sana rahmet etsin." diyerek mukabelede bulunması, hapşıran kişinin de tekrar, "yehdina ve yehdîkümullah / Allah bize ve size hidayet etsin." demesi, Peygamberimiz (asm) Efendimizin sünnet-i seniyyesidir.

Bazı rivayetlerden anlaşıldığına göre, 2-3 defa aksıran kimsenin 2-3 defa “elhamdülillâh / الحمد لله” der, oradakiler de “yerhamükellah / يرحمك الله / Allah sana rahmetiyle muamele buyursun.” derler.

Rivayete göre Efendimiz (asm) şöyle buyurdu:

“Aksıran kimseye üç defaya kadar ‘yerhamukellah’ denilir, ondan sonra olursa artık o (nezle, grip gibi) hastadır.” (İbn Mace, Edeb, 20; Nevevi, Ezkar, 1/273) 

Çünkü “teşmit”in yapılması yani "yerhamukellah" denilmesi, aksıran kişinin hamdetmesine bağlıdır. Madem üç defa aksırırsa teşmit edilir, öyleyse o da üç defa hamdediyor demektir. Nitekim, rivayete göre, Hz. Peygamberin (asm) yanında iki kişi aksırdı, Efendimiz (asm) birisine “yerhamukellah” dedi, diğeri için bunu demedi. Sebebini sorduklarında “Çünkü bu hamdetti, şu etmedi.” diye buyurdu. (bk. Buhari, Edeb, 123)

Aksırma “Allah’ın sevip lütfettiği bir nimet” olduğu için (bk. Buhârî, Edeb, 125) her nimet gibi ona da şükretmek gerekmektedir. Bunun için aksıran kişi ya “elhamdülillâh الحمد لله veya elhamdülillâhi alâ külli hâl الحمد لله على كل حال demelidir.

Aksırırken ağzı elle veya mendille kapatmak sünnettir.

Aksıran kişinin “elhamdülillâh” demesi halinde yanında bulunanlardan birinin ona “yerhamükellah يرحمك الله Allah sana rahmetiyle muamele etsin” diye dua etmesi, İslâm’ın muaşeret kurallarından sayılmıştır. Buna "teşmîtü’l-atıs" denilmektedir.

Hatta teşmît, Müslümanın Müslüman üzerindeki haklarından kabul edilmiş ve bu hakkın dünyada yerine getirilmediği takdirde kıyamet gününde talep edileceği bildirilmiştir.

Müslümanlar arasında sevgi ve bağlılığın yaygınlaşmasına ve Allah’ın rahmetine vesile olan teşmîtin Hz. Âdem’den bu yana gelenekleşmiş bir muaşeret kaidesi olduğu söylenebilir.

Nitekim Beyhakī’nin rivayet ettiği ve İbn Hibban’ın da sahih kabul ettiği bir hadise göre, Allah Teâlâ Hz. Âdem’i yaratınca Âdem aleyhisselam aksırmış, ona “elhamdülillâh” demesini ilham etmiş ve Âdem’e “yerhamükellah” diyerek karşılıkta bulunmuştur. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-bari, 12/426)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Hapşıran / aksıran kişiye nasıl hitap etmek gerekir? ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet