"Alimlerin mürekkebi şehitlerin kanından değerlidir." rivayeti sahih midir?

يوزن يوم القيامة مداد العلماء ودم الشهداء؛ فيرجح مداد العلماء على دم الشهداء رواه الشيرازي عن أنس، ورواه الموهبي عن عمران بن الحصين، وأخرجه ابن عبد البر عن أبي الدرداء، وابن الجوزي في "العلل" عن النعمان بن بشير، قال المناوي: وأسانيده ضعيفة؛ لكن يقوي بعضها بعضًا؛ قاله في التمييز، وسكت عليه، لكن قال ابن الغرس. هو ضعيف

"Kıyamet gününde âlimlerin mürekkebi ile şehidlerin kanı tartılır, âlimlerin mürekkebi şehitlerin kanından ağır gelir." (Suyûti, el Câmiu’s Saiğr, nr 10026; İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni’l- İlm, nr. 139; Keşfu’l-hafa, 2/400)

- Rivayeti sahih midir, alimlerin bu rivayet hakkındaki tahrici nasıldır?

Değerli kardeşimiz,

Söz konusu Arapça açıklamalarda yer alan ve rivayetin zayıflığına dikkat çekilen tahlillerde, hadisin durumu zaten görülüyor. Bu açıdan başka söylenecek bir şey yoktur.

- Ancak bu hadisin senedi itibariyle zayıf da olsa, manasının doğruluğunu gösteren pek çok örnek verilebilir. Mesela: İslam ümmetinin kabul ettiği dört mezhep imamları, sahabeden ve mehdiden sonra en yüksek mertebededirler. Bu mertebeleri ilimleri sebebiyledir.

“Bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer, 39/9)

mealindeki ayette ehl-i ilme ve ilim vasfına üstünlük verilmiştir.

- Mücadele suresinin 11. ayetinde de “kendilerine ilim verilenlerin” üstün derecelerine vurgu yapılmıştır.

- Münavî’nin şu mukayesesi de oldukça önemlidir:

 "Öyle şehitler var ki, onlardan bir tanesi birçok alimden üstün gelir. Ve Öyle alimler de var ki, onlardan bir tek alim, pek çok şehitten daha üstün gelir." (Feyzu’l-Kadir, 6/466)

- Şehitlik mertebesi ancak ilimle tespit edilmiştir. Şehit ancak alimlerden öğrendiği ilimle bu mertebeye talip olur. Bu açıdan bakıldığında mutlak ilim, mutlak şehitlikten daha üstündür, denilebilir. Ancak, kişilik bazında muvazene edildiği zaman, bazen şehit, bazen alim daha üstün olabilir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Peygamberlikten sonra şehitlerin mi yoksa alimlerin mi mertebesi ...

- "Alimin mürekkebi, şehidin kanından ağır gelecek." Burada hangi alim söz konusu?..

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet