Ahad ve sırat, kelimelerinin çoğulu var mı?

Ahad ve sırat kelimesinin çoğulu var mı? Eğer yoksa neden yoktur?

Değerli kardeşimiz,

Vahid ve Ahad isimlerinin ikisi de Kur'an’da Allah’ın isimleri olarak zikredilmiştir.

Ahad ve Vahid: Ezelden beri ortağı, eşi, benzeri olmayan bir ferd-i sermedi manasına gelir.

Bu iki kelime arasında şöyle bir fark vardır:

Ahad kelimesinin aslı “vehade”dir, vahdeti ifade eder.

Ahad kelimesi, sayılı bir şeyi nefyetmek için -olumsuz cümlede- kullanılır: Örneğin: “Ma Câeni Ahadun” (Hiçbir kimse yanıma gelmedi) denilir.

Vahid kelimesi, bir sayıyı belirtmek için -olumlu cümlede- kullanılır. Mesela: “câeni vahidun minennas” (Halktan biri yanıma geldi) diyebilirsiniz. Fakat: “câeni Ahadun minennas” denilmez.

Allah’ın ismi olarak;

Vahid: Zat-ı Akdesin ferdiyetini açıklar; misli, benzeri olmadığını ifade eder. Vahid, tecezzi kabul etmeyen, ikincisi olmayan, parçalara ayrılmayan, eşi-benzeri olmayan varlıktır.

Ahad ise: Manevi infiradı (isim ve sıfatlarının hakiki manasında ortağının olmadığını) ifade eder. (bk. İbnu’l-Esir, en-Nihaye, 1/27)

“Ahad” kelimesinin çoğulu “Âhâd”dır. “Âhâd hadisler” ifadesi meşhurdur.

“Vahid” ve Vahidet kelimesinin çoğulu, vahidune, (Vahidet çoğulu Vahidat), Vuhdan’dır.

Ahad ile Vahid arasında şu farklar da vardır:

a. Vahid: Sayıların ilkidir. Örneğin 1, 2, 3 sayıları için (Vahid, İsnani, Selase) denir. Ahad kelimesi bu şekilde kullanılmaz.

b. Ahad kelimesi, nefiy konusunda Vahid’den daha umumidir. Mesela: “Na fiddari vahidun” (Evde vahid yoktur) ifadesi, orada iki, üç ve daha fazla kimselerin bulunmasına engel olmaz. Fakat bunun yerine “Ma fiddari ahad” (Evde Ahad yoktur) kullanılırsa, orada hiç kimsenin bulunmaması gerekir.

c. Vahid kelimesi, başkası için bir sıfat/vasıf olabilir. “Reculun vahidun, sevbun vahidun” (Vahid/bir adam, vahid/bir  elbise) ifadesi kullanılabilir. Fakat, böyle bir cümle Ahad kelimesiyle kullanılmaz. Reculun Ahadun denilmez.

Ahad ismi müsbet cümlede yalnız Allah için kullanılır: “De ki Allah Ahad’dır.” mealindeki cümlede olduğu gibi. Olumsuz cümlede ise Allah’tan başkası için de kullanılır. İhlas suresinin son ayetinde olduğu gibi.

Sırat kelimesinin çoğulu -fazla kullanılmamakla beraber- surut’tur. (bk. el-Mucemu’l-Vasit, Lisanu’l-Arab, el-Kamusu’l-Muhit, SRT maddesi)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet